Дидактика
(юнон. “didacticos” - ургатиш, укитиш)
атамасини фанга немис педагоги Вольфганг Ратке (1571-
1635 йй.) киритган, деб хисобланади. Педагог “дидактика”
тушунчаси негизида назарий ва методологик асосларни
тадаиц киладиган илмий фанни тушунди. Дидактиканинг
фуцдаментал илмий асослари илк бор Я.А.Коменский
томонидан ишлаб чикилган. 1657
йилда у чех тилида
“Буюк
дидактика”
асарини
езди.
“Дидактика”
тушунчасини Я.А.Коменский “хаммани хдмма нарсага
ургатиш санъати” дея талкин этади.
Дидактика “нимага укитиш?”,
“нимани укитиш?” “кандай
укитиш?” “каерда укитиш” каби саволларга жавоб излайди.
Дидактикада таълимни ташкил этишнинг умумий масалалари,
укитиш жараёнининг мохияти, таълимнинг мазмуни,
укитиш
конуниятлари, укитиш тамойиллари, методлари, унинг ташкилий
шакллари ёритилади.
Укитиш жараёни педагогнинг ургатувчилик фаолиятини ва таълим
олувчиларнинг махсус ташкил
этилган билиш фаолиятини
уз
ичига
олади. Шу уринда бу жараёнларнинг тахдилига эътибор каратайлик.
Таълимда педагогнинг бошкарувчилик роли уз касбининг ижтимоий
асосларидан келиб чикиб, аждоддарининг бой тажрибасини,
инсониятнинг
асрлар давомидаги билиш, мехдат, мулокот, умумий
алокалар, эстетик хамда ахлокий карашлар жараёнида кулга киритган
ютукларни эгаллашни шарт килиб куяди.
Буларнинг
барчаси
педагогнинг
таълимий,
тарбиявий,
ривожлантирувчи вазифаларини амалга оширишида уз аксини
топмоги лозим. Ана шу асосдан келиб чикиб айтиш мумкинки,
таълим жараёнида педагог таълим олувчиларига
кулга киригилган
билимларни 5фгатади. Укув фаолиятида уларни куникма ва
малакалар билан куроллантиради. Шу билан бир пайтда у таълим
олувчиларда дунёкараш ва ахлок меъёрларини хосил килади,
кизикиш
ва
кобилиятларни
шаклантиради,
уларнинг
билиш
фаоллигини оширади. Педагогнинг
фаолияти таълим олувчи
шахсининг максадга мувофик шаклланишига катта имкониятлар очиб
беради. Янада аник килиб айтсак, бутун машгулот жараёнини
режалаштиради,
ушбу
жараёнда
таълим
олувчилар
билан
биргаликдаги фаолиятни ташкил этади.
Таълим олувчиларга
кийинчиликларни енгиб утишда ёрдам беради хамда уларнинг
билимларини ва бутун таълим жараёнини ташхис килади. Уз
232
навбатида таълим олувчиларнинг фаолияти машгулот жараёнида
Урганишга, билим, куникма
хамда малакаларни эгаллашга, узини
жамиятга фойдали фаолиятга тайёрлашга йуналтиради. Таълим
жараёнида таълим олувчиларнинг фаолияти куп киррали йуналган
Харакатни ифодалайди ва бу харакат билишга дойр
вазифаларяи хал
килишда уларга катта ёрдам беради.
Таълим, таълим жараёни, таълим
тамойиллари, таълим методлари, таълим
шакллари, таълим воситалари, билим,
куникма, малака, укитиш, укиш кабилар
дидактиканинг асосий категориялари саналади.
Do'stlaringiz bilan baham: