Sifat so’z turkumi Sifatning morfologik xususiyatlari

I . Jift sifatlar qismlarining ma’no munosabatiga ko’ra quyidagi turlarga bo’linadi : 

a) qismlari o’zaro sinonim(ma’nodosh) bo’lgan juft sifatlar : aql-hushli , ajoyib-g’aroyib , boy-badavlat , och-nahor , ola-chipor , 

pishiq-puxta , son-sanoqsiz , sarson-sargardon , saranjom-sarishta , sog’-salomat , telba-teskari , fahm-farosatli , yakka-

yolg’iz , yakka-yu yagona , g’arib-u benavo 

b) qismlari o’zaro antonim (zid ma’noli) bo’lgan juft sifatlar : achchiq-chuchuk , baland-past(past-baland) , vayron-u obod , 

issiq-sovuq , tanish-notanish , xom-pishiq , chappa-rosta , quyuq-suyuq , yaxshi-yomon 

d) qismlarining ma’nosi yaqin bo’lgan juft sifatlar : ijtimoiy-siyosiy , mo’min-qobil , ochiq-oydin , och-yalong’och , soya-salqin , 

tinch-totuv , uzuq-yuluq , xor-zor , ezma-churuk , uydim-chuqur                                                                                                                                                                               

II. Juft sifatlar qismlarining yakka(mustaqil)  holda qo’llana olish yoki qo’llana olmasligiga kora quyidagi turlarga 

bo’linadi : 

a) har ikkala qismi mustaqil holda qo’llana oladigan juft sifatlar : quyuq-suyuq , chappa-rosta , soya-salqin , och-yalong’och , 

uydim-chuqur , g’arib-benavo , yakka-yu yagona 

b) qismlaridan biri mustaqil holda qo’llanmaydigan juft sifatlar : yengil-yelpi , xom-xatala , tuppa-tuzuk , ola-kula , nest-nobud , 

yolg’on-yashiq , kalta-kulta , ilma-teshik , entak-tentak , qarama-qarshi , eski-tuski , yamoq-yasqoq , mayda-chuyda 

d) har ikkala qismi mustaqil holda qo’llana olmaydigan juft sifatlar : aji-buji(yozuv) , apoq-chapoq , aloq-chaloq(tush) , dali-

g’uli , zim-ziyo , poyintar-soyintar(gap) , uvali-juvali , o’poq-so’poq , ilang-bilang , almoyi-aljoyi