Sitologiya, gistologiya va embrionologiya fanidan

endomiziy
perimiziy
epimiziy

---

KO`NDALANG-TARG’IL MUSKUL TO`QIMANING
TARAQQIYOTI
Embrional taraqqiyot davrida ko`ndalang-targ`il muskul to`qima
miotomlardan taraqqiy qiladi. Inkubatsiyaning 5-6 kunlarida tovuq
embrionining miotomlaridagi hujayralar
mioblastlar
holida bo`ladi. 
Mioblastlar uzunasiga qator bo`lib joylashadi. Ularning
sitoplazmasida muskul to`qimasiga xos oqsillar paydo bo`lganligini
ko`rsatuvchi nozik tolador tuzilish mavjud, glikogen uchraydi. Eng
muhimi, bu hujayralar qisqara oladi. Tez ko`payuvchi mioblastlar
atrofdagi mezenximaga, bo`lajak muskullar o`rniga ko`cha
boshlaydi. Ular guruhlar holida ko`chib, sitoplazmasida ham ko`p
sonli bo`lmagan miofibrillalar aniqroq ko`rina boshlaydi. 
Miosimplastlar ikki yo`l bilan: 1) sitoplazmaning bo`linishdan
to`xtashi, o`zaklarning esa tez bo`linishi; 2) mioblastlarning o`zaro
qo`shilishi natijasida hosil bo`lishi mumkin.

---

KO`NDALANG-TARG’IL MUSKUL TO`QIMANING
REGENERATSIYASI
Regeneratsiya paytida yallig`lanish, degeneratsiya va
boshqa sabablarga ko`ra, tiklanish ko`pincha to`liq
bo`lmaydi. Hosil bo`lgan defekt biriktiruvchi to`qima
bilan to`ladi. Lekin ma`lum sharoitlarda to`liq
regeneratsiya ham kuzatilishi mumkin. 
Shikastlanishdan keyin zararlangan muskul tolasidan
sarkoplazma va ko`plab o`zaklardan iborat muskul
kurtaklar o`sib chiqadi va undagi o`zaklar amitoz yo`li
bilan bo`lina boshlaydi. Keyin muskul kurtakdan
mioblastlar ajraladi. Zararlangan tola makrofaglar
ishtirokida yemiriladi.

---

YURAK MUSKULI
Bu muskul
charchamasdan, ritmik
ravishda organizmning
butun umri davomida
qisqara oladi. Yurak
miokardi ma`lum darajada
avtomatizmga ega. 
Qorinchalar va
bo`lmachalar bir vaqtda
qisqarmaydi, lekin ularning
qisqarishi o`zaro mos
bo`ladi.

---

Yurak muskulining defekti ko`pincha
biriktiruvchi to`qima bilan to`ladi, chunki bu
to`qimaning regeneratsiyasi muskul
to`qimanikidan tez boradi. Bunday reaksiya
hayotiy muhim organ - yurakda katta
ahamiyatga ega. Embrional taraqqiyot paytida
yurak muskuli yurak kurtagini qoplovchi
mezoderma - mioepikardial plastinkadan hosil
bo`ladi.

---

Muskul to’qimalarini tuzilishi va regeneratsiyasi
jihatidan solishtirih.