Ўсмирлик даврининг психологик

Эмоционал ёки ҳиссий жараёнлар - ҳис-туйғуларнинг ҳосил бўлиши, эҳтиёжининг қондирилишига қараб уларнинг кучайиши ёки ўзгаришидир.

Ўсмирлик даврида асосан билиш жараёни юқори даражада ривожланади. Ўсмир воқеликдаги билиш жараёнларини ташқи томонларинигина идрок қилиш эмас, балки нарса ва ҳодисаларни анча мураккаб таҳлил ва синтез қилиш қобилятига ҳам эга бўлиб қолади.

Психик ҳолатлар
Мамнуният ва ғазаб
Активлик ва пассивлик
Ёқимли ва ёқимсиз туйғулар
Хурсандчилик ва қайғу
Хаяжон ва хавотир
Ишонч ва ишончсизлик
Аффект ва стресслар

Ўсмирнинг ўқиш жараёнида кузатиш маълум мақсадга қаратилган ташкилий идрок сифатида катта ўрин эгаллай бошлайди, аммо ўсмирлик ёшидаги ўқувчиларни мустақил кузатиш ҳам ҳали унга етилмаган ва агар ўсмир олдиндан белгиланган мақсадга таянмаса, унинг кузатиши кўпинча атайин четдан уюштирилган характерга эга бўлиб қолади, атайин уюштирилган кузатиш кўпинча атайин ўқитувчи томонидан ташкил этилади ва у ўсмир фаолиятига қўшилади ва бу орқали ўсмир борлиқни фаол равишда била бошлайди.

Ўсмирлик даврида хотира диққатда муҳим ўзгаришлар юз беради. Ўз психик функцияларини уюштириш анализ қила олиш, уларни идора қила билиш ўсиб боради.
Хотира ва диққат аста- секин уюшган, идора қилинадиган ва бошқариладиган жараёнлар характерини касб этади
Мактаб талими ва мустақил билим олиш фаолияти таъсири остида ўсмирда аналитик-синтетик фаолият жадал суратлар билан ривожлана бошлайди.
Ўсмирнинг энг муҳим хусусиятларидан яна бири мустақил фикрлаш, ақлнинг танқидийлиги тез ривожланишидир
Ўсмир фикрлаш фаолиятининг асосий хусусияти мавҳум тафаккур қоблиятининг йилдан –йилга ўсиб боришидан , аниқ образли ва мавҳум тафаккур ўртасидаги нисбатнинг мавҳум тафаккур фойдасига ўзгаришидан иборат.

Ўсмирларнинг ирода ва ҳиссиётини ўсиши

• Ўсмирларнинг ўсиш ёши даври ироданинг ўсиш даври бўлиб ҳам саналади. Ирода маълумки, белгиланган мақсадга эришишдаги қийинчиликларни енгишда намоён бўлади. Ўсмирнинг олдида жуда кўп вазифалар туради, бунда ўсмир қийинчиликлари енгишга қодир бўлсагина ана шу вазифаларни тўла ҳал қила олади.

• Ўсмирларда ирода шакилланиши билан бир қаторда ҳиссиёт ҳам шакилланиб боради. Ўсмирнинг эмоционал ҳаётида янги босқич бошланади. Ўсмирнинг ўз эмоционал ҳолати ўзгаради. Бу умумий эмоционал тонусга ҳамда кайфият ва руҳий ҳолатнинг ўзгаришига тааллуқлидир.
• Ўсмирлик ёшида ижтимоий характерга эга бўлган туйғулар пайдо бўлади, ўсмирнинг ҳаммага яхшилик қилгиси келади