Soliq nazariyasining elementlari

Солиқларнинг функциялари ва вазифалари
Солиққа тортиш тамойиллари
Солиқ назариясининг элементлари.
1
2
3
1.2-мавзу.Солиқларнинг функциялари ва элементлари
Режа
Солиқларнинг моҳияти уларнинг бажарадиган функцияларидан келиб чиқади.
Солиқларнинг функциялари тўғрисида турли хил қарашлар мавжуд. Собиқ социалистик мамлакатлар иқтисодчилари ўртасида солиқлар икки функцияни бажаради, деган қараш кенг тарқалган эди.
1.Солиқларнинг функциялари ва вазифалари
1. Солиқнинг фискал функцияси
2. Тартибга солиш функцияси.
3. Рағбатлантириш функциясчи
4. Солиқнинг назорат функцияси.
5. Солиқни ҳисоблаш жараёнини ахборот билан таъминлаш функцияси.
Солиқларнинг қуйидаги асосий функцияларини ажратиб кўрсатиш мақсадга мувофиқдир:
Солиқларнинг вазифалари уларни амалга ошириш муддатига қараб
Қисқа муддатли;
Ўрта муддатли;
Узоқ муддатли вазифаларга бўлинади.
Солиққа тортиш тамойилларини А.Смит ўзининг «Халқлар бойлигининг сабаблари ва табиатлари» номли китобида (1776) илк бор солиқ тамойилларини асослаб берган:
2. Солиққа тортиш тамойиллари
1. Давлат фуқаролари давлат харажатларини қоплашда ўзлари ҳукумат муҳофазасида фойдаланаётган даромадларига мувофиқ тарзда қатнашишлари лозим.
2. Ҳар бир одам тўлайдиган солиқ аниқ белгилаб қўйилган бўлиши керак.
3. Ҳар бир солиқ тўловчига ҳар жиҳатдан қулай бўлган вақтда ва тартибда ундирилиши керак.
4.Ҳар бир солиқ шундай тарзда тузилиши керак.
Ҳозирги шароитга татбиқан олганда, солиққа тортиш самарали тизимининг қуйидаги тамойилларини таърифлаб ўтиш мумкин:
1.Етарлилик тамойили.
2. Тадбиркорлик ва инвестицияларни рағбатлантириш.
3.Солиққа тортишнинг адолатлилик тамойили.
4.Оддийлик ва холислик.
5. Бошқаришга қулайлик.
6.Солиқларни йиғиш жараёнини имкон қадар арзонлаштириш.
7.Солиқ ставкаларини қиёслаш.