Struktura uchebnika soderjit razdelы, raskrыvayuщie evolyusiyu ekonomicheskoy mыsli, mikroekonomiku, makroekonomiku I teoreticheskie osnovы vneshney torgovli

Monopoliyalarning mohiyati, turlari va ijtimoiy oqibatlari.

Monopoliya – bu bozorda hukmronlik holatini egallagan korxona (firma) yoki korxonalar (firmalar) guruhi.
Monopoliya maqsadi – iqtisodiy ustunlikdan foydalangan holda, bozorda o‘z shartlari, narxlarini o‘rnatish va mumkin qadar ko‘proq foydani olinishini ta’minlash.
Bozordagi hukmronlik ikki yo‘l orqali erishiladi:

1. 
   Konsentratsiya – firmani o‘z mablag‘lari hisobiga, yangi filiallar va korxonalar ochish orqali yiriklashtirish;
   
2. 
   Markazlashtirish – faoliyatni raqobatchilarni qo‘shib olish hisobiga kengaytirilishi.
   

Iqtisodiy adabiyotda monopoliya turlarining quyidagi tasnifi berilgan.

1. 
   Iqtisodiyotning qamrab olinishiga qarab mnopolistik tashkilotlarning quyidagi turlari mavjud.
   

Ma’lum bir tarmoq miqyosida – sof monopoliya. Ushbu holatda bitta sotuvchi mavjud bo‘lib, ehtimolli raqobatchilar uchun bozorga kirish imkoniyati yo‘q, sotuvchi sotish uchun mo‘ljallangan tovar miqdori va uning narxi ustidan to‘liq nazorat qiladi.
Milliy xo‘jalik miqyosida absolyut monopoliya hosil bo‘ladi. U davlat yoki uning xo‘jalik organlari qo‘lida bo‘ladi (masalan, tashqi savdo ustidan davlat monopoliyasi va shu kabilar).
Monopsoniya (sof va absolyut) – resurs va tovarlarning bitta xaridori.

2.