Suw sapasın jaqsılaw hám suwǵa arnawlı qayta islew

Xlorli kislota dissotsiatsiyalanishi natijasida

HOCl  H^OCl^ , (38)
payda boladı. Payda bolǵan gippoxlorid ionı bolsa xlorli kislota sıyaqlı bakteritsit ózgeshelikke iye esaplanadı. Xlorning zárúrli muǵdarı suwdiń pataslanganlik dárejesine baylanıslı halda anıqlanadı. Xlor úlesiniń nadurıs anıqlanıwı suwdiń mazasini buzıwı yamasa onıń tolıq zıyansizlanmasdan qalıwına alıp keliwi múmkin. Ámelde xlorning jetkilikliligi suwdaǵı qaldıq xlorning muǵdarı (suwdaǵı organikalıq elementlar oksidlangandan keyin artıp qalǵan xlor) boyınsha anıqlanadı. O'zDSt 950. 2000 ge kóre suwdaǵı qaldıq xlorning muǵdarı 0. 3-0, 5 mg/l bolıwı kerek. Sonday etip suwǵa salınatuǵın xlorning zárúrli úlesi suwdiń dáslepki sapasına baylanıslı. Xlorning dáslepki norması : jer astı suwi ushın 0. 7-1. 0 mg/l, tındırılǵan jer ústi suwı ushın 2-3 mg/l muǵdarında belgilengen. Suw xlorlangandan keyin keminde 1 saat xlor tásirinde bolıwı kerek. Ádetde xlor tındırılǵan suwǵa taza suw rezervuarında qosıladı hám málim waqıt suw onıń tásirinde ustap turıladı. Ayırım jaǵdaylarda xlor suwǵa filtrlewden aldın da qosıladı. Iri suw tazalaw imaratlarında gazsimon hám suyıq xlor isletilse, quwatı úlken bolmaǵan (3000 m3/sut.ge shekem ) stansiyalarda xlor ohagi (gippoxlarid kalsiy-Ca (OCl) 2) isletiledi. Xlor ohagi quramında aktiv xlor 25-30% ni quraydı. Xlor arnawlı ásbaplarda tayarlanıp (1-2% li xlor) úlesleytuǵın úskene járdeminde suwǵa qosıladı.

Suwǵa bakteritsid nur menen qayta islew

Suwdaǵı bakteriyalardı suwǵa ultrafioletoviy nurlar menen qayta islew jolı menen de zıyansizlentiriw múmkin. Onıń ushın suwǵa bakteritsit tásir ózgeshelikine bolǵan tolqın uzınlıǵı 2200-2800 Ao bolǵan nurlar menen ishlov beriledi. 1 Ao bolsa 10 -10 metrge teń bolıp tabıladı. Zıyansizlentiriw arnawlı apparatlarda ámelge asıriladı. Bakteritsid nurlatishni qóllaw ushın suw tınıq bolıwı kerek. Suwdı zıyansizlantirishda bakteritsid nur dereksi retinde sınap -kvarts yamasa argon-sınap lampalarınan paydalanıladı. Bunda tınıq suw juqa qatlam retinde lampanı aylanıp ótiw processinde bakteritsid nur tásirine túsedi hám zıyansizlantiriladi. Álbette, túrli bakteriyalardıń nurga qarsılıq kórsetiw koefficiyenti túrlishe bolıp tabıladı. Bunı esap -kitaplarda qarsılıq kórsetiw koefficiyenti járdeminde inabatqa alınadı.
Bakteritsid úskene esabı bakteritsid nurlantirish quwatın anıqlawǵa tiykarlanǵan bolıp tabıladı.
, wt (39)
Bunda,
Q-hisobiy suv sarfi, m³/soat,
- nurlanayotgan suvning nur yutish koeffitsiеnti, sm ^-1
k - rangsiz yеr osti suvlari uchun ((0,1-0,15sm ^-1
lg - tindirilgan yеr usti suvi uchun ((0,3sm ^-1
k-baktеriyalarning qarshilik koeffitsiеnti, odatda k=2500mkm.vt. s/sm² qabul qilinadi.
P_н, P_о-suvni nurlanguncha va undan kеyingi koliindеksi. O‘zDSt 950. 2000 bo‘yicha P_о>3
_н- moslama turiga bog‘liq bo‘lgan baktеritsid nurdan foydalanish koeffitsiеnti
₀- baktеritsid nurlatishning foydali ish koeffitsiеnti
₀0,9
Baktеritsit nurlanishga bo‘lgan talabni bilgan holda, bir lampa hosil qiluvchi quvvat va zaruriy lampalar sonini topish mumkin
(40)
F_l35-50 bir lampaning hosil qiladigan quvvati
Baktеritsit nurlantirishni xlorlashga nisbatan afzalligi:

1. 
   Ekspluatatsiya qilishni nisbatan soddaligi
   
2. 
   Rеagеnt kiritish va chiqarishga hojat yo‘qligi
   
3. 
   Suv mazasi buzilmaydi suvni baktеritsit nurlar yordamida zararsizlantirish xlorlashdan qimmatga tushmaydi.
   

30a rasm. а) PRK-7 lampali OV-AXK bakteritsid moslamasi

30b rasm. PRK-7 lampali OV-AXK bakteritsid

moslamasining suvni zararsizlantirish kamеrasi

1 – korpus, 2 – flanеts, 3 – quvurdan moslamaga o‘tish, 4 – to‘siqlar,

5 – tеshik, 6 – qopqoqli tuynuk, 7 – lampa ishini yuqoridan kuzatish moslamasi,
8 – zich bеrkitilgan qopqoq

Suwdı azonlash jolı menen zıyansizlentiriw

Suwdı zıyansizlantirishda suwdı azonlash yaǵnıy suw qatlamı ishinen quramında úsh atomli kislorodı bolǵan hawanı (O3 ) ótkeriw de qollanılıwı múmkin.

Jer astı suwi ushın azan muǵdarı 0, 75-3 mg/l., tındırılǵan jer ústi suwı ushın 1-3 mg/l. Suwdı azonlash apparatı azan alıw ushın qollanıladı. Bunda azan, qurıtılǵan hám sawıpılǵan hawaǵa " tınısh" elektr zaryadı kirgiziw jolı menen alınadı.

Suwdı azonlashning abzallıǵı -suw mazasini buzılmawı bolıp tabıladı. Azonlash suwdı ranglanishi hám hidlanishiga qarsı isletiledi.