Talaba huquqi va vazifasi

Kar’yerni (konni) yer ustki suvlaridan himoyalash maqsadida (yomg’ir suvlari, qor erishidan hosil bo’lgan suvlar va qo’shni suv omborlaridan keladigan suvlar) konchilik ishlari olib boriladigan xudud konturi tashqarisida suv qochirish kanava (ariqcha) lari o’tiladi.
Konni dastlabki quritish - qazib olish ishlari boshlashdan oldin o’tkaziladi. Buning uchun konda yyyyer osti drenajlovchi lahimlar o’tiladi yoki konda suv sathini pasaytiruvchi skvajinalar o’tiladi.
Joriy yoki ekspluatasion quritish - konni qazib olish bilan bir vaqtda amalga oshiriladi va qazib olinadigan uchastkadan suvni chiqarib tashlashdan iboratdir.
Kar’yerga keladigan suvni yo’qotish kombinasiyalashgan usulda, ya'ni ochiq va yyyyer osti usulida suvni chiqarib tashlash yordamida amalga oshiriladi. Bunda birinchi holatda suv suv yig’uvchiga to’planadi va nasos yordamida yuzaga chiqariladi, ikkinchi holatda esa, maxsus skvajinalar orqali yyyyer osti drenaj lahimlariga to’planadi va drenaj shaxta stvoli bo’ylab yuzaga ko’tariladi.
Kon-kapital ishlari
Kon-kapital ishlaridan asosiy maqsad - konni ochishdir va kapital hamda qirqim transheyalar o’tishdan iboratdir.
Konni ochish - karer qurilishi davrida transport vositalarining foydali qazilmaga yetib borishini ta'minlashdir.
Kapital transheya - ishchi gorizontni ochish uchun xizmat qiluvchi ochiq kon qiya lahimi bo’lib, transport vositalarini yer yuzasidan kongacha yetib borishini ta'minlaydi.
Qirqim transheya - gorizontal ochiq kon lahimi bo’lib, foydali qazilmani yoki qoplovchi jinsni qazib olish uchun ish frontini yaratib beradi.
Kondagi olib boriladigan qazib olish ishlari - foydali qazilmaning minimal xarajatlar bilan qazib olinishini ta'minlashi kerak. Ko’pgina holatlarda foydali qazilmalarni qazib olish paytida eng ko’p kon-qazish ishlari hajmi ochish ishlariga tug’ri keladi va bu ochiq kon ishlarining eng muhim jixati hisoblanadi.
Konni ochish ishlari - foydali qazilmani qoplagan va unga aralashgan tog’ jinslarini ajratish, shuningdek ularni siljitish va ag’darmalarga joylashtirishni o’z ichiga oladi.
Konda qazish ishlari