Tashqi iqtisodiy faoliyat va raqobat menejmenti

Xizmatlar - boshqa shaxslar ehtiyojlarini qondirishga yoʻnaltirilgan tadbirkorlik faoliyati boʻlib, mehnat huquqiga oid munosabatlar asosida amalga oshiriladigan faoliyat bundan mustasno.
Oʻzbekiston Respublikasi Iqtisodiyot vazirligining belgilashiga koʻra eksport qilinadigan xizmatlarga xorijiy yuridik va jismoniy shaxslar bilan tuzilgan shartnomalarga (yoki ularga tenglashtirilgan boshqa xujjatlarga) muvofiq, belgilangan tartibda respublikaning xoʻjalik yurituvchi subyektlari tomonidan koʻrsatiladigan xizmatlar (ishlar) kiradi.

1. 
   Sayohat: 1,407 trillion dollar (2018 yilga nisbatan 0,9% kamaygan)
   
2. 
   Turli biznes xizmatlari: 1,351 trillion dollar (1,7%ga koʻp)
   
3. 
   Transport: 1,011 trillion dollar (-1,6%pasaygan)
   
4. 
   Telekommunikatsiya / Kompyuter / Axborot xizmatlari: 655,9 milliard dollar (5,4%ga koʻp)
   
5. 
   Moliyaviy xizmatlar: 511,9 milliard dollar (0,8 foizga)
   
6. 
   Intellektual mulkdan foydalanish: 406,1 milliard dollar (0,3%ga koʻp)
   
7. 
   Sug'urta / pensiya xizmatlari: 128,3 milliard dollar (9,1 foizga)
   
8. 
   Boshqalar moddiy sarflari hisobiga ishlab chiqarish: 119,7 milliard dollar (6 foizga)
   
9. 
   Qurilish: 111,2 milliard dollar (3 foizga kamaygan)
   
10. 
    Texnik xizmatlar: 107 milliard dollar (2,6%ga koʻp)
    
11. 
    Shaxsga, madaniy va koʻngilochar xizmatlar: 74,7 milliard dollar (-1,8 foizga)
    
12. 
    Davlat tovarlari, xizmatlari: 72,9 milliard dollar (3,6 foizga)
    
13. 
    Taqsimlanmagan xizmatlar: 16,3 milliard dollar (35,5 foizga)
    

BST ning nizomiga asosan xizmatlar quyidagi 12 sektorga boʻlinadi:
1. Biznes xizmatlari (46 ta sanoat xizmatlari);

2. Aloqa xizmatlari (25 turdagi);

3. Qurilish va muhandislik xizmatlari (5 turdagi);

4. Distribyutorlik xizmatlari (5 xil);

5. Umumiy ta'lim xizmatlari (5 turdagi);

6. Atrof -muhitni muhofaza qilish boʻyicha xizmatlar (4 xil);

7. Moliyaviy xizmatlar, shu jumladan sug'urta (17 turdagi);

8. Sog'liqni saqlash va ijtimoiy xizmatlar (4 turdagi);

9. Turizm va sayohat (4 xil);

10. Boʻsh vaqt, madaniyat va sport sohasidagi xizmatlar (5 xil);

11. Transport xizmatlari (33 turdagi);

12. Boshqa xizmatlar.

Boshqa tasnifga koʻra xizmatlar boʻyicha asosiy iqtisodiy savdo bitimlariga transport xizmatlari, injiniring (muhandislik-texnika xizmatlari), ijara munosabatlari (lizing), turistik xizmatlar, informatika va boshqarishni takomillashtirish sohasidagi maslahat xizmatlari, sugʻurtalash kabi xizmatlar kiritiladi.

Xizmatlar sohasi moddiy ishlab chiqarishga nisbatan davlat tomonidan xorij raqobatidan ximoya etiladi. Xalqaro xizmatlar savdosi asosiy tamoyillarining tartibga solinishi TSBB doirasidagi muzokaralarning Urugvay raundining munozarali masalalaridan biri boʻldi. Ushbu muzokaralarning boshidayoq rivojlangan va rivojlanayotgan mamlakatlar oʻrtasida kelishmovchiliklar paydo boʻldi.
Birinchi guruh mamlakatlari xizmatlar savdosi ham xalqaro savdoni tartibga solishning umumiy tizimiga kiritilishi tarafdori boʻlsalar, ikkinchi guruh mamlakatlari xizmatlar moddiy tovarlardan ajratilishi tarafdori edilar. Shu sababli Urugvay raundining boshida xizmatlar boʻyicha alohida muzokara guruhi tuzildi.
Muzokaralarni olib borish uchun namuna va asos sifatida TSBB olindi, lekin tovarlar va xizmatlarning chegaralararo oʻtkazilishida sezilarli farqlar mavjud boʻlganligi tufayli yangi bitim - Xizmatlar savdosi boʻyicha bosh bitim (XSBB) rasmiylashtirildi.
Zamonaviy xalqaro iqtisodiy munosabatlarning xususiyatlaridan bir shundan iboratki, unda tovarlar xalqaro savdosi bilan bir qatorda xizmatlar savdosi ham keng rivoj topgan. Tovarlar va xizmatlar xalqaro savdosi oʻzaro bog‘liqdir. Xorijga qancha koʻp tovarlar sotilsa, shuncha koʻp xizmatlar ham koʻrsatiladi, ya'ni ular oʻz ichiga bozorlarni tahlil qilishdan tovarlarni transportirovka qilishgacha boʻlgan jarayonlarni qamrab oladi. Xizmatlar - boshqa shaxslar ehtiyojlarini qondirishga yoʻnaltirilgan tadbirkorlik faoliyati boʻlib, mehnat huquqiga oid munosabatlar asosida amalga oshiriladigan faoliyat bundan mustasno.
Ma'lumki, har xil davlatlar bir xil xizmatlarning rivojlanish darajasida bir -biridan juda farq qiladi, shuning uchun mamlakatlar turli xil raqobatbardosh afzalliklarga ega boʻlib, bu ularning jahon xizmatlari bozoridagi ixtisosligini belgilaydi.
Masalan, Shveytsariya firmalari bank, tijorat, logistika, xavfsizlik, konsalting va treningda kuchli.
Britaniya firmalari sug'urta, auktsion savdosi, pulni boshqarish va turli konsalting sohalarida mustahkam mavqega ega.
Shvetsiya firmalari transport va atrof -muhit muhandisligi boʻyicha etakchi oʻrinni egallaydi.
Singapur firmalari kemalarni ta'mirlash, aviakompaniyalar, port va terminal xizmatlari va matbaa sohasida kuchli.
Amerika firmalari mehmonxona boshqaruvi, buxgalteriya hisobi va reklama sohasida etakchi hisoblanadi.
Koreya konsalting va qurilish xizmatlariga ixtisoslashgan.