Tema: Respublikamızda salıq sistemasınıń ózgeshelikleri: rawajlanıw hám jetilisiw mashqalaları

Kirisiw

Ekonomikanıń erkinlesiwi, bazar mexanizmın real jaǵdayda háreketleniwi kóp tárepten sol mámlekette byudjet-salıq siyasatınıń qaysı dáreje ekenligine baylanıslı. Bul bolsa óz gezeginde byudjet-salıq mexanizmın jetilistiriwge qaratılǵan mámleketlik siyasatını aktual máselelerinen biri esaplanadı. Mámlekettiń byudjet siyasatınıń tiykarǵı belgisi byudjet qarjılarıdan nátiyjeli paydalanıw arqalı mámleketti sociallıq-ekonomikalıq rawajlandırıwǵa erisiw bolsa, salıq siyasatınıń tiykarǵı belgisi bolıp salıq juginin qarıydarlar menen óndiriwshiler ortasında optimal qatnasın belgilew bolıp tabıladı. Byudjettiń turaqlılıǵın mámleket ekonomikası hám bárinen burın, onıń sociallıq tarawı jaǵdayın xarakterleytuǵın eń za’ru’rli kórsetkishlerden biri bolıp tabıladı.

Haqıyqattan da, mámleket milliy xojalıǵın finanslıq tárepten tártipke salıw, mámleketlik byudjeti dáramatların joybarlaw hám byudjetten finanslıq támiynlew processleri dawamında ámelge asırıladı. Joybarlaw procesiniń ózindeaq Mámleketlik byudjeti ǵárejetleriniń ulıwma kólemi gorizontalına, yaǵnıy tarmaq, ministrlik hám maqsetli kesimlerde hám vertikalına, yaǵnıy basqarıwdıń hár qıylı dárejelerine muwapıq túrde bólistirilip, ekonomikada strukturalıq ózgerislerdiń júz berıwı ushın tiyisli sharayat jaratıladı. Byudjetten finanslıq támiynlew processinde bolsa mámlekettin óziniń qalewinen kelip túsip atırǵan pul qarjıların joybarlastirilgan ilajlar sheńberinde hám odan sırtda keń manyovr etiw múmkinshiligine iye boladı.

Ekonomikanı modernizaciyalaw hám diversifikatsiyalawdi támiyinlew, ekonomika sektorlarınıń investitsiyalıq ózine tarqatiwi hám aktivligin asırıw boyınsha ilajlardı izbe-izlik penen ámelge asırılıwı makroekonomikaliq ko'rsatkishler joqarı pát penen ósiwine hám xalq párawanlıǵı asıwına erisiwde qosımsha boldı. Bunıń nátiyjesinde qatar jıllar dawamında Mámleketlik byudjeti profitsit menen atqarılmaqta, atap aytqanda ekonomikaǵa salıq jugi izbe-iz azayıp baratırǵan bir dáwirde onıń dáramat bólegi atqarılıwı támiyinlanbaqda, sonıń menen birge, onıń qárejet bólegin sociallıq jóneltirilgenligi saqlap qalınbaqta. Búgingi kúnde mámleketimizdi, áwele, ekonomikamıznı reformalaw, erkinlestiriw hám modernizaciyalaw, onıń strukturalıq dúzilisin diversifikatsiya etiw boyınsha ámelge asırılıp atırǵan, hár tárepleme tıyanaqlı hám oylanǵan halda ámelge asırılıp atırǵan mámleketlik finans siyasatı arqalı ekonomikamızdı krizisler hám basqa abaylardıń unamsız tásirinen qorǵaw jaqsı nátiyjeler berip atır.

Bul kurs jumisin jaziwdan maqset –

Kurs jumisinda statistikaliq analiz, grafikler metodinan ha’m shet el alimlarinan Fridmen M, Paul M, Blaug M, o’zbek alimlarinan Q.Yo’ldoshev, I.Bakiyeva t.b teoriyaliq bilimlerden paydalandim. Bul kurs jumisinin’ aktuallig’i sonda biz ha’r birimiz jasar ekenbiz tutiniwshi esaplanamiz, ha’tte satiwshi da bir waqittin’ o’zinde tutiniwshi esaplanadi. Sonliqtan, biz satiwshi ha’m tutiniwshi qatnasiqlarin, da’ramatlarimizdi qanday qilip bo’listirgende maksimal qanaatlaniwshiliq alamiz, qariydarlar qanday tovar ha’m xizmetlerden paydalaniwdi qa’leydi, qaysi bir tovar ya’ki xizmet tutiniwshig’a paydali esaplanadi ha’m basqa da sorawlarg’a juwap tabiwiz bolip tabiladi.