Termiz davlat universiteti Tabiiy fanlar fakulteti Botanika kafedrasi

O`zbekiston Raspublikasi Oliy va o`rta-maxsus ta`lim vazirligi
Termiz davlat universiteti
Tabiiy fanlar fakulteti
Botanika kafedrasi
“Biologiya” ta`lim yo`nalishi
“Bioinformatika” fanidan
KURS ISHI

MAVZU: Oqsil strukturalarini oldindan aytish va modellashtirish.

Bajardi: Biologiya ta`lim yo`nalishi

4-kurs talabasi Rajabova Xumora
Ilmiy rahbar: __________________

Termiz-2022

Mundarija:


Kirish ..................................................................................................3
I BOB. Oqsil strukturalarini va uning turlari .........................................5
1.1. Oqsil strukturalarini uzatilish jarayoni va uning asosiy vositalar.........................................................................................................5
1.2. Oqsil strukturalarining turlari va tasniflari ......................................9
II BOB. Oqsil strukturalari va ularni modellashtirish ..........................16
2.1. Oqsil strukturalarini modellashtirish.................................................16
2.2. Molekulyar va molekulalararo kontaktlarni farqlash muammolari................................................................................................18
Xulosa .........................................................................................................24
Foydalanilgan adabiyotlar ro’yxati ..........................................................25

Kirish
Yildan- yilga fan va texnika taraqqiyoti tufayli oqsillar strukturasini oʻrganish jarayoni ham jadallashib bormoqda. Toʻgʻri hozirgi vaqtda u toʻliq darajada oʻrganib boʻlinmagan. Bunga asosiy sabab esa bitta oqsil molekulasisa ikkitadan oʻn mingtagacha aminokislotalar boʻlishi va hammasi har xil xususiyatga ega boʻlishidir. Oqsillarni oʻrganish uchun avvalo uni ajratib, boshqa ortiqcha moddalardan tozalab olish kerak. Organizmda esa oqsillar soni juda koʻpligi sababli uni oʻrganish bir qancha qiyinchilikka olib keladi. Shu sababli organizmning maʼlum qismi organi yoki toʻqimasi ajratib olingan holda oʻrganiladi. Mana shu jarayonlarni ya'ni oqsil strukturasini oldindan aytish usullarini quyida koʻrib chiqamiz.
Tayanch tushunchalar: Oqsil strukturasini oldindan aytish va o‘rganish bo‘yicha zamonaviy yondashuvlar. Ramachandra xaritalari. Barqarorlik va oqsillar foldingi. Gidrofoblik profilining tahlili. Strukturaviy tekislanishlar. Oqsil strukturalarini modellashtirish va oldindan aytish. Genomlarda oqsil strukturalarini aniqlash.
Proteomika yaqin yillarda paydo bo‘lgan yosh fanlardan biri hisoblanadi. XX asrning ikkinchi yarmida biokimyo, molekulyar biologiya va hisoblash texnikasi jadal sur'atlar bilan rivojlandi. Shunga bog‘liq ravishda DNK taxlili bilan bog‘liq fanlar ham rivojlangan, aynan mana shu davrda 2 ta yangi biologiya fanlari vujudga keldi: 1987-yilda ilmiy nashrda “genomika” atamasi ilk bor qo‘llanilgan bo‘lsa, 1993- yilda esa “bioinformatika” atamasi paydo bo‘lgan. Har bir biologik turda genomning bir qismi aminokislotalar ketma –ketligini kodlovchi gen sohalaridan iborat bo‘ladi. Bir qarashda, butun genom va genetik kod haqida bilimga ega bo‘lib, translyatsiya yo‘li bilan oqsil strukturasi haqida barcha ma'lumotlarga ega bo‘lsa bo‘ladi. Ammo barchasi u qadar oddiy emas.