Topografik chizmalarni o'rganish metodikasi Mundarija: Kirish

XI.Darsning xulosasi.
O’tilgan mavzu bo’yicha o’quvchilar bilan savol-javob o’tkazish.
XII.Uyga vazifa.
A)Mavzuni o’qib kelish. B)Konspekt qilish.V)Keyingi darsga tayyorgarlik ko’rish.
Tasdiqlayman:______________ O’TIBDO’.

Xulosa

Topografik planlar qanday maqsadda foydalanilishiga qarab bevosita nusxa olish yo`li bilan dala sharoitida yoki materiallar asosida tuziladigan asl nusxalardan ko`paytiriladi.
Menzula yordamida planga olish metodi bilan topografik planlarning dala asl nusxasini (bevosita dalada asboblar yordamida tayyorlanadigan nusxa) chizishning o`ziga xos xususiyatlarini ko`rib chiqamiz.
Menzula yordamida planga olishda joyning barcha predmetlari va releflar bevosita dalada joyni o`lchash natijalari bo`yicha chizma qog’ozida oliy sifatli qalam bilan bajariladi. Bu tasvir qalamda qanchalik puxtalik bilan bajarilmasin vaqt o`tishi bilan chizma o`chadi va u qiyinchilik bilan qayta tiklanadi. Shuning uchun chizma qog’ozda chizib borish bilan bir qatorda har kuni shaffof qog’ozda barcha baland nuqtalar va konturlarning nusxasi chizilib, bu kamchiliklar qisman bartaraf etib boriladi. Lekin bu bilan dalada chizilgan tasvirni bekami-ko`st saqlashni ta`minlab bo`lmaydi. Shuning uchun planlarni asl nusxasini dala sharoitida chizish tez-tez amalga oshiriladi.
Topografik planning asl nusxasini chizishda uch xil rangdan
foydalaniladi:

Adabiyot

1. J.Y.Yodgorov, A.X.Narzullayev va b., Chizmachilik, “O`qituvchi”, T.,1992. 2. В.Е. Михайленко и др. Инженерная и компьютерная графика. “Каравелла“, Киев, 2003.

3. 
   П.E.Лебедев, Топографическое черчение, “Недр”, M., 2000.
   
4. 
   А.М. Берлянт. Вертуальные геоизображения, “Научный мир”, М.: 2001.
   

Ma`lumki, oliy o`quv yurtlarining o`quv rejalarida mustaqil ta`limga katta e`tibor berilgan. Talabalarning mustaqil ishlashi uchun fanlar bo`yicha alohida soat ajratilgan. Jumladan, 5140700 -“Tasviriy san`at va muhandislik grafikasi” ta`lim yo`nalishi o`quv rejasida topografik chizmachilik fani uchun talabalarning mustaqil ishlashiga 28 soat vaqt berilgan.
Ta`limga bunday yondoshish, mustaqil fikrlaydigan, har tomonlama qobiliyatli kadrlar tayyorlashda muhim rol o`ynaydi.
Topografik chizmachilik fani bo`yicha talabalar o`tilgan ma`ruza va amaliy mashg’ulotlar asosida quyidagi mavzular bo`yicha to`rtta mustaqil ish bajaradilar:

• 
  Son belgili proyeksiyada sirt bilan tekislikni kesishish chizig’ini yasash;
  
• 
  Son belgili proyeksiyada sirt bilan to`g’ri chiziqning kesishish nuqtalarini topish;
  
• 
  Maydoncha atrofidagi qiya tekislik va sirtlarning o`zaro kesishish chizig’ini va mazkur sirtlarning topografik sirt bilan kesishish chizig’ig’ni aniqlash;
  
• 
  Joyning topografik planini chizish;
  

Joyning topografik planini chizish topshirig’ini bajarish o`qituvchi rahbarligida amaliy mashg’ulot darsida boshlanadi, so`ngra talaba ishni mustaqil yakunlaydi.
Bunday mustaqil topshiriqlar talabalarning ma`ruzalarda olgan nazariy bilimlarini, amaliy mashg’ulotlarda shakllangan ko`nikma va malakalarini yanada chuqurlashtirib, ularning mustaqil ishlash qobiliyatlarini o`stiradi.
Gafik ish topshiriqlari topografik chizmachilik fani dasturi asosida tuzilgan bo`lib, 5140700 -“Tasviriy san`at va muhandislik grafikasi” ta`lim yo`nalishi talabalariga mo`ljallangan.
Har bir mustaqil grafik topshiriqqa oid 18-24 tadan variantlar tuzilgan va to`rtta grafik topshiriq bo`yicha grafik ishlarni bajarish namunalari va ularga doir metodik ko`rsatmalar berilgan.