Toshkent viloyati chirchiq davlat pedagogika instituti tabiiy fanlar fakulteti biologiya fanlar kafedrasi

O`ZBEKISON RSPUBLIKASI OLIY VA O`RTA MAXSUS TA`LIM VAZIRLIGI
TOSHKENT VILOYATI CHIRCHIQ DAVLAT PEDAGOGIKA INSTITUTI


TABIIY FANLAR FAKULTETI
BIOLOGIYA FANLAR KAFEDRASI

Mustaqil talim
BAJARDI:Tajiyeva Ma’mura
TEKSHIRDI:Sharipboyeva Yulduz.


Mavzu: Og‘iz bo‘shlig‘i terminologiyasi

Reja
1 Og‘iz bo‘shlig‘i haqida umumiy ma’lumot
2 Og‘iz bo‘shlig‘ida ovqat hazm bo‘lish ahamiyati
3 Soʻlak bezlari
4. Til
5. Lab

O’zbekcha	lotincha	ruscha	inglizcha
Og‘iz bo‘shlig‘i	cavitatis	Ротовая полость	Oral cavity

Ogʻiz boʻshligʻi — hazm yoʻlining boshlangʻich boʻlimi. Old va yon tomonlari lunj bilan, yuqoridan yumshoq va qattiq tanglay, pastdan Ogʻiz boʻshligʻi tubi — til osti muskullari bilan chegaralangan. Ogʻiz boʻshligʻi orqa tomondan toq teshik—tomoq orqali Halqum boʻshligʻiga tutashadi. Tishlar va milklar Ogʻiz boʻshligʻini ogʻiz dahlizi (ogʻizga kiraverish) bilan asli Ogʻiz boʻshligʻiga ajratib turadi. Ogʻiz daxlizi ogʻiz teshigi orqali tashqi muhitga tutashadi. Ogʻiz yumilganda Ogʻiz boʻshligʻi torayadi va uni til toʻldirib turadi. Soʻlak bezlari Ogʻiz boʻshligʻi daxliziga ochiladi.
Halqum — ogʻiz boʻshli-gʻini qiziloʻngach bilan tutashtiruvchi meʼdaichak yoʻlining oldingi qismi; shakli egri naysimon; orqa yuzasiga qarab yassilangan, pastki qismiga qarab toraygan boʻladi. Yutinish vazifasini bajaradi va nafas olishda ishtirok etadi. Halqum devorlaridan oʻpka, shuningdek, ayrisimon, qal-qonsimon bez, qalqonsimon bez oldi bezlari rivojlanadi. Halqumning uz. 15 sm cha. Halqum burun va ogʻiz boʻshligʻining davomi boʻlib, pastdan hiqildoq va Yevstaxiy naylari orqali oʻrta quloqdagi nogʻora boʻshligʻi bilan tutashadi. Halqumning old devori deyarli yoʻq; Halqumdan oldin burun, ogʻiz boʻshligʻi va hiqildoq joylashadi. Shuning uchun halqumning yuqorigi — burun yoki burun-halqum qismi, oʻrta — ogiz qismi va pastki — hiqildoq qismi ajratiladi.

Burun-halqum qismi burun va oʻrta quloq boʻshligʻi bilan; ogʻiz qismi tomoq teshigi orqali ogʻiz boʻshligʻi bilan; hiqildoq qismi esa hiqildoq bilan tutashadi. Halqumning hiqildoq qismi hiqildoqning orqa tomonida joylashgan, uning oldingi va orqa devorlari faqat ovqat yoki suyuqlikni yutish paytida bir-biridan uzoqlashadi, boshqa vaqtda esa bir-biriga tegib turadi. Halqum orqa devorining yuqori qismida, oʻrta chiziq boʻylab limfa toʻqimasidan tuzilgan Halqum murtagi joylashgan. Burun-halqum qismining harakatsiz yon devorlaridan oʻrta quloqqa olib boruvchi eshituv nayi boshlanadi. Shu joyda eshituv nayi teshigi bilan yum-shoq tanglay chodiri oraligʻining oʻng va chap tomonida limfa toʻqimasidan tuzilgan nay murtagi bor. Halqum murtagi, 2 ta nay murtak, 2 ta tanglay va til murtaklar bir-galikda halqumning kirish qismida halqaga oʻxshab joylashadi. Halqum devorining xususiy plastinkasi siyrak biriktiruvchi toʻqimadan iborat boʻlib, juda koʻp elastik tolalar tutadi. Bu plastinka kalla suyagining tashqi asosiga tutashadi, shu sababli, halqum burun qismining orqa va yon devorlari birbiriga yaqinlasha olmaydi va havo burundan bevosita halqumning burun qismi orqali hiqildoqqa oʻtadi.