Uglevodlar almashinuvi

16 - laboratoriya mashg‘uloti: Monosaxaridlarga xos sifat reaktsiyalari
Hamma monosaxaridlar ishqoriysharoitda mis, kumush va boshqa metall tuzlari ionlarini qayterish xossalarini namoyon qiladi. Bu reaksiya monosaxaridalar molekulasidagi aldegit guruhi hisobiga namoyon bo’lib, bu guruh oson oksidlanib, karboksil guruhini hosil qiladi, metall ionlari esa qaytariladi.
20-tajriba.Trommer reaksiyasi. Glyukoza ishqoriy sharoitida mis sulfat tuzi bilan reaksiyaga kirishib, mis oksidigacha qaytaradi vao’zi glyukonat kislotasini hosil qiladi.


Strukturaviy formulasi kimyoviy formulasi
Glyukoza
Kerakli asboblar: probirkalari bilan shitativ; 1 va 2ml li pipetklar, spirt lampasi.
Reaktivlar. 1. Glyukozaning 1% li eritmasi. 2. Natriy ishqorining 20% li eritmasi. 3. Mis sulfatning 5% li eritmasi.
Ishning borishi:Probirkaga glyukozaning eritmasidan 3-4 ml solinadi va 1-2 ml 20% li natriy ishqorining eritmasidan va 2-3 tomchi 5% li mis sulfat eritmasidan qo’shiladi. Probirka ehtiyotlik bilan chayqatiladi. Dastlab boshlanishida mis gidroksidining CuOH cho’kmasi, so’ngra Cu₂O oksidining qizil cho’kmasi hosil bo’ladi.
21-tajriba. Feling reaktivi bilan reaksiyasi. Monosaxaritlar feling reaktivi bilan qaynatilganda bu reaktiv mis oksidigacha qaytariladi va monosaxaritlar glyukonat kislotasiga oksidlanadi.
Reaktivlar.1. Glyukozanig 1% li eritmasi. 2. Feling reaktivi: Bu reaktiv ikkita ertitmadan tayyorlanadi.1. 500 ml kolbada 34,64 g mis sulfat(CuSO₄-5H₂H) eritiladi va beligisigacha suv qo’shiladi.2. 500 ml kolbaga 173 g signet tuzini solib, 200-250 ml suvda eritiladi va 100 ml 50% li natriy ishqori qo’shiladi, so’ngra kolbaning belgisigacha suv qo’shiladi. Reaktiv ishlatishdan oldin teng hajmda olib aralashtiriladi.
Ishning borishi. Probirkaga 3-4 ml 1% li glyukoza eritmasidan solinadi va teng hajmda Feling reaktividan qo’shib qaynatiladi, natijada mis oksidining qizil cho’kmasi hosil bo’ladi.
22-tajriba. Podobedov- Molish reaksiyasi.Shakarlar a- naftol va timol bilan reaksiyaga kirishib rangli birikmalar hosil qiladi.