Universiteti olmaliq filiali texnik tizimlarda axborot texnologiyalari

2.  Quyida berilgan misollarni MathСad tizimida bajaring: 

1)

 

Berilgan funksiyani MathСad tizimida hisoblang. 

2)

 

Berilgan funksiyani MathСad tizimida hisoblang. 

3)

 

Berilgan tenglamalar sistemasini MathСad tizimida grafigini chizing (aniqlik h=0.1 

qadam). 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

2.1 berilgan funksiyani berilgan qiymatlar yordamida hisoblaymiz. 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

---

2.2 funksiyani berilgan qiymatlar yordamida hisoblaymiz. 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

---

2.3 berilgan tenglamalar sistemasining 

holatdagi grafigi: 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

---

2.3 berilgan tenglamalar sistemasining 

holatdagi grafigi: 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

---

2.3 berilgan tenglamalar sistemasining 

holatdagi grafigi: 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

---

3. MatLAB dasturida: 

1)

 

Dekart koordinatalar sistemasida quyidagi elementar funksiya grafiklarini yasang. 

2)

 

Fazoda quyidagi funksiya grafigini yasang. 

3)

 

Matritsalarning determinantini, teskarisini hisоblаsh dаsturi tuzing. 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

3.1 

topshiriqga 

binoan                                                                  

funksiyalarning           dekart  

koordinatalari sitemasidagi grafigi. 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

---

3.2 topshiriqga binoan                                                

funsiyaning fazodagi grafigi.                                                                                                                                                                                                 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

---

 

3.3 topshiriqga binoan  

matritsani determinantini hisoblash va  

 

teskarisini toppish dasturini java dasturlash tili yordamida tuzamiz. 

 

Dastur kodi (

Matritsa determinanti

): 

package 

Mustaqil_Ish

;  

//7 bs guruh, Abdurasulov Abduazim, matritsani determinantini hisoblash; 

class 

Task3 { 

    

static final int 

N 

= 

4

; 

    static void 

getCofactor

(

int 

mat[][]

, int 

temp[][]

, 

                            int 

p

, int 

q

, int 

n) 

    { 

int 

i = 

0

, 

j = 

0

; 

        for 

(

int 

row = 

0

; 

row < n

; 

row++) 

        { 

for 

(

int 

col = 

0

; 

col < n

; 

col++) 

            { 

if 

(row != p && col != q) 

                { temp[i][j++] = mat[row][col]

; 

                    if 

(j == n - 

1

) 

                    { 

                        j = 

0

; 

                        

i++

; 

                    

} 

                } 

            } 

        } 

    } 

    

static int 

determinantOfMatrix

(

int 

mat[][]

, int 

n) 

    { 

        

int 

D = 

0

; 

        if 

(n == 

1

) 

            

return 

mat[

0

][

0

]

; 

        int 

temp[][] = 

new int

[

N

][

N

]

; 

        int 

sign = 

1

; 

        for 

(

int 

f = 

0

; 

f < n

; 

f++) 

        { 

            

getCofactor

(mat

, 

temp

, 

0

, 

f

, 

n)

; 

            

D += sign * mat[

0

][f] 

                    * 

determinantOfMatrix

(temp

, 

n - 

1

)

; 

            

sign = -sign

; 

        

} 

        

return 

D

; 

    

} 

    

static void 

display

(

int 

mat[][]

, int 

row

, int 

col) 

    { 

        

for 

(

int 

i = 

0

; 

i < row

; 

i++) 

        { 

            

for 

(

int 

j = 

0

; 

j < col

; 

j++) 

                System.

out

.print(mat[i][j])

; 

            

System.

out

.print(

"

\n

"

)

; 

        

} 

    } 

    

public static void 

main

(String[] args) 

    { 

        

int

[][] mat = { { 

5

, 

-

3

, 

4

, 

-

2 

}

, 

                        

{ 

10

, 

3

, 

-

4

, 

2 

}

, 

                        

{ 

7

, 

-

5

, 

8

, 

-

10

}

, 

                        

{ 

4

,  

5

, 

-

8

, 

10

} }

; 

        

System.

out

.print(

"Matritsaning determinanti : " 

                

+ 

determinantOfMatrix

(mat

, 

N

) + 

" ga teng"

)

; 

    

} 

} 

 

---

Dastur ko’rinishi: 

 

 

 

 

---

 Dastur natijasi: 

 

 

 

 

 

 

Dastur kodi (

Teskari matritsa

): 

 

package 

Mustaqil_Ish

;  

//7 bs guruh, Abdurasulov Abduazim, matritsani teskari 

matritsasini topish; 

 

class 

Task3 

{ 

static final int 

N 

= 

4

; 

    static void 

getCofactor

(

int 

A[][]

, int 

temp[][]

, int 

p

, int 

q

, int 

n) 

    { 

int 

i = 

0

, 

j = 

0

; 

        for 

(

int 

row = 

0

; 

row < n

; 

row++) 

        { 

            

for 

(

int 

col = 

0

; 

col < n

; 

col++) 

            { 

                

if 

(row != p && col != q) 

                { 

                    temp[i][j++] = A[row][col]

; 

                    if 

(j == n - 

1

) 

                    { 

                        j = 

0

; 

                        

i++

; 

                    

} 

                } 

---

            } 

        } 

    } 

    

static int 

determinant

(

int 

A[][]

, int 

n) 

    { 

        

int 

D = 

0

; 

        if 

(n == 

1

) 

            

return 

A[

0

][

0

]

; 

        int 

[][]temp = 

new int

[

N

][

N

]

; 

        int 

sign = 

1

; 

        for 

(

int 

f = 

0

; 

f < n

; 

f++) 

        { 

            

getCofactor

(A

, 

temp

, 

0

, 

f

, 

n)

; 

            

D += sign * A[

0

][f] * 

determinant

(temp

, 

n - 

1

)

; 

            

sign = -sign

; 

        

} 

        

return 

D

; 

    

} 

    

static void 

adjoint

(

int 

A[][]

,int 

[][]adj) 

    { 

if 

(

N 

== 

1

) 

        { 

            adj[

0

][

0

] = 

1

; 

            return; 

        

} 

        

int 

sign = 

1

; 

        int 

[][]temp = 

new int

[

N

][

N

]

; 

        for 

(

int 

i = 

0

; 

i < 

N

; 

i++) 

        { 

            

for 

(

int 

j = 

0

; 

j < 

N

; 

j++) 

            { 

                

getCofactor

(A

, 

temp

, 

i

, 

j

, 

N

)

; 

                

sign = ((i + j) % 

2 

== 

0

)? 

1

: -

1

; 

                

adj[j][i] = (sign)*(

determinant

(temp

, 

N

-

1

))

; 

            

} 

        } 

    } 

    

static boolean 

inverse

(

int 

A[][]

, float 

[][]inverse) 

    { 

int 

det = 

determinant

(A

, 

N

)

; 

        if 

(det == 

0

) 

        { 

            System.

out

.print(

"Determinant 0 ga tengligi tufayli bu 

matritsaning teskari matritsasi mavjud emas!!!"

)

; 

            return false; 

        

} 

        

int 

[][]adj = 

new int

[

N

][

N

]

; 

        

adjoint

(A

, 

adj)

; 

        for 

(

int 

i = 

0

; 

i < 

N

; 

i++) 

            

for 

(

int 

j = 

0

; 

j < 

N

; 

j++) 

                inverse[i][j] = adj[i][j]/(

float

)det

; 

        return true; 

    

} 

    

static void 

display

(

int 

A[][]) 

    { 

        

for 

(

int 

i = 

0

; 

i < 

N

; 

i++) 

        { 

            

for 

(

int 

j = 

0

; 

j < 

N

; 

j++) 

                System.

out

.print(A[i][j]+ 

" "

)

; 

---

            

System.

out

.println()

; 

        

} 

    } 

    

static void 

display

(

float 

A[][]) 

    { 

        

for 

(

int 

i = 

0

; 

i < 

N

; 

i++) 

        { 

            

for 

(

int 

j = 

0

; 

j < 

N

; 

j++) 

                System.

out

.printf(

"%.6f "

,

A[i][j])

; 

            

System.

out

.println()

; 

        

} 

    } 

    

public static void 

main

(String[] args) 

    { 

int 

A[][] = { {

5

, 

-

3

, 

4

, 

-

2 

}

, 

                    

{

10

, 

3

, 

-

4

, 

2 

}

, 

                    

{

7

, 

-

5

, 

8

, 

-

10

}

, 

                    

{

5

,  

5

, 

-

8

, 

10

}}

; 

        int 

[][]adj = 

new int

[

N

][

N

]

; 

        float 

[][]inv = 

new float

[

N

][

N

]

; 

        

System.

out

.print(

"Kiritilgan matritsa :

\n

"

)

; 

        

display

(A)

; 

        

System.

out

.print(

"

\n

Qo'shma matritsa :

\n

"

)

; 

        

adjoint

(A

, 

adj)

; 

        

display

(adj)

; 

        

System.

out

.print(

"

\n

Teskari matritsa :

\n

"

)

; 

        if 

(

inverse

(A

, 

inv)) 

            

display

(inv)

; 

    

} 

} 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

---

Dastur ko’rinishi: 

 

 

 

 

---

 

 

 

 

 

 

 

---

Dastur natijasi: 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

---

4.  Quyida berilgan misollarni blok semasini va C++da dasturini tuzing C++ dasturida:  

1)

 

chiziqli dastur tuzing va natijasini oling;  

2)

 

tarmoqlanuvchi dastur tuzing va natijasini oling;  

3)

 

takrorlanuvchi dastur tuzing va natijasini oling; 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

4.1 topshiriq dastur kodi: 

#include  

#include  

using namespace std; 

int main(int argc, char** argv) { 

 

int a, b, x; 

 

double S; 

 

cout << "a= "; cin >> a; 

 

cout << "b= "; cin >> b; 

 

cout << "x= "; cin >> x; 

 

S = a + b * x + sqrt(a * pow(x, 2) + b); 

 

cout << "S= " << S; 

 

return 0; 

} 

 

 

---

4.1 topshiriq dastur ko’rinishi: 

 

 

4.1 topshiriq dastur natijasi: 

 

---

4.2 topshiriq dastur kodi: 

 

#include  

#include  

using namespace std; 

 

int main(int argc, char** argv) { 

 

 

 

double x, y; 

 

cout << "x= "; cin >> x; 

 

 

 

if (x <= 2.1) { 

 

 

y = 3.2 + log(abs(pow(x, 2.0) + 1.0)); 

 

 

cout << "y= " << y; 

 

} else if (x > 4.0) { 

 

 

y = 0.1 + atan((pow(x, 3.0) + 1.0)/(pow(x, 2.0) - 1.0)); 

 

 

cout << "y= " << y; 

 

} else { 

 

 

y = pow(10.0, -3.0) + tan(pow(x, 2.0) + 3.5); 

 

 

cout << "y= " << y; 

 

} 

 

return 0; 

} 

 

 

 

 

 

---

4.2 topshiriq dastur ko’rinishi: 

 

4.2 topshiriq dastur natijasi 1: 

 

---

4.2 topshiriq dastur natijasi 2: 

 

 

4.2 topshiriq dastur natijasi 3: 

 

 

---

4.3 topshiriq dastur kodi: 

 

#include  

#include  

using namespace std; 

 

int main(int argc, char** argv) { 

 

 

 

int a, i;  

 

double y; 

 

 

 

cout << "a= "; cin >> a; 

 

 

 

for (i = 2; i <= 6; i++){ 

 

 

y = (3.0 * pow(a, 3.0) - sin(i))/pow((pow(cos(i), 2.0) + a * i), 3.0); 

 

} 

 

 

 

cout << "y= " << y; 

 

return 0; 

} 

 

 

 

 

 

 

 

 

---

4.3 topshiriq dastur ko’rinishi: 

 

4.3 topshiriq dastur natijasi: 

---

Xulosa: 

    

Men  ushbu  mustaqil  ishni  tayyorlash  mobaynida  yurtimizda  axborot  texnologiyalarini 

rivojlantirish sohasida anchayin keng ko’lamli ishlash olib borilayotganligi, bu uchun albatta katta 

mehnat  va  mablag’lar  sarflanayotganligi  haqida  bilib  oldim.  Albatta  biz  yoshlar  biz  uchun 

berilayotgan  bunday  imkoniyatlarni  oqlab,  ulkan  marralarga  erishib,  yurtimiz  dovrug’ini  o’z 

sohamizni yetuk mutaxasisi bo’lgan holda yanada yuksaltirishimiz kerak. Men shuningdek, 

c++, 

java 

dasturlash tillarida

, matlab, mathcad

 dasturlarida ishlash ko’nikmasiga ega bo’ldim va ular 

haqidagi bilimlarimni yanada oshirdim.  

 

Foydalanilgan adabiyotlar:   

1.

 

http://uz.infocom.uz/

 

2.

 

http://www.hozir.org/

 

3.

 

http://old.mitc.uz/

 

4.

 

https://stat.uz/uz/

 

5.

 

http://geografiya.uz/

 

6.

 

http://lex.uz/

 

7.

 

Dasturlar uchun 

https://www.geeksforgeeks.org/

.