Urganch davlat universiteti tabiiy fanlar fakulteti geodeziya, kartografiya va geografiya kafedrasi

 
 
 
 
 
 
 
 
1:500000 Masshtabli karta.
Bu karta 1917-yilga qadar ham nashr qilingan 
bo’lib, 10verstli(1:420000masshtabli) kartaning o’rniga tuzilgan kartadir. Sobiq 
Ittifoqda 1935-yildan boshlab mazkur masshtabli karta nashr qilina boshlandi.
II Jahon urushi 
vaqtida yangi mazmundagi 1:500 000 masshtabli karta 
tuzilib «Generalnaya karta» nomi bilan harbiy ishlarda keng foydalanildi. Shu 
bilan bir qatorda uni asosiy harbiy karta deb ҳam yuritildi. Uni xalq xo’jaligida 
ham keng qo’llaniladigan. Bu kartada tabiiy-geografik elementlar yaxshi 
tasvirlangan. Bu karta injenerlik inshootlarini loyiҳalashda ko’proq qo’llangan.
Ayniqsa, ҳarbiy operatsiyalarni amalga oshirishda asosiy manba bo’lib 

---

11 
hisoblangan. Xarbiy ishlarda, ayniqsa, ҳarbiy aviatsiya,fuqarolik aviatsiyasida 
keng qo’llaniladi. Unda orientirlarga asosiy e’tibor berilgan. Bu masshtabli karta 
1:100 000 masshtabli karta tuzishda asosiy manba bo’lib ҳisoblanadi. Aҳoli 
yashaydigan joylarni tasvirlashda ularning konfiguratsiyasini saqlashga harakat 
qilingan. Avtoyo’llarni tasvirlashda qora va qizil rangdagi chiziqlar yo’g’onroq 
qilib tasvirlangan. Rel’efda gorizontallar oralig’i tekislikda 50 metrdan, tog’li 
joylarda har 100 metrdan o’tkazib tasvirlangan. 
Shunisi e’tiborga loyiqki, birinchi marta, obzor-topografik kartalarda 
rel’efning yaxshi o’qilishi uchun ba’zi balandliklarning qiymatlari raqamlarda 
berilgan. O’rmonlar yashil rangda berilib, rel’ef bilan uyg’unlashib ketgan. 
Ulardan aeronavigatsiyada foydalanish uchun har magnit og’ish burchagi ham 
ko’rsatilgan.Kartaning yana bir yangilik tomoni shundaki, suv osti rel’efi 10, 20, 
50 metr oraliqli izoliniyalarda berilgan.