СИНОНИМ ИЯ ВА УНИНГ
МУАММОЛАРИ
Аскаров А.С.
— Уз
МУ
Чет тилларига ургатишда синонимлардан фойдаланиш
айрим укдгувчиларнинг оддий иш услубига айланиб к;олган.
A
mmo
хаР бир сузнинт узбек тилида ги муцобилини топиш
б и р о з мушкулрок,. М исол
учун ф р ан ц у з ти лидаги
синонимларнинг узбек тилига угирилишини тахлил кдлиб
чицайлик. Одатда фрацуз тилидаги синонимлар
1
гинг русча
мукрбилларидан фойдатаниб, уларни узбек тил ига угирамиз.
М: Иш. мехнат сузи француз тилида
travail (т), labeur(m),
besogne(f), corvee(f). boulot(n)
синонимлари билан номланади.
Булардан travail (гп) сузи умумий маънода келади ва х>ар
кэндай
ишга
нисбатан кулласа булаверади: Au bout d une
heure je finis шоп
travail
et m'assis dam un grand fauteuil.- Бир
соатдан сунг ишимни тугатдим ва катга креслога утирдим.
On fait ici
un travail
sans savoir a quoi
9
a serf. Mais
ce travail
pent
etre mortel, vous le savez bien. - Биз бу ерда бир
uui
кдлаяпмиз, уни нимага хизмат килишини билмасдан, балки
бу
мехнат
улимга олиб борар, сиз уни яхши биласиз. Chez
nous il п' у a pas du
travail
pour un mecanicien — Бизда
механиклар учун
иш
йук;. Мисоллардан куриниб турибдики,
le travail
узбек тилидаги
иш
сузининг му^обили.
Besogne (f)
сузи одатда катта малака талаб этмайдиган, бир
маромда бажариладиган ишни,
хамда огир ва нохуш
характерли мехнатни англатади: fi accepterait n'importe quelle
besogne —
У s;ap кщдай
ишга
рози булган буларди. Ayant termine
та besogne,
je partis. -
Ишимни
тугатгач, мен жунаб кетдим.
Corvee
(f) сузи бажарилиши шарт булган, хохламасдан,
мажбуран, иштиёк;сиз цилинадиган иш, у купрок, огзаки
нуткда ишлатилади. L' hiver, la promenade devient
une corvee
—
р ш , сайр
машаццатга
айланди.
Boulot (m) сузи нуткнинг фамилияр стилига оид булиб,
у \озирги замон француз тилида жуда куп кулланилади.
On commensait meme a avoir besoin de t o i ;
tu vas avoir du
boulot,
je te previens - Хатто сенга \а м му^тож булиб
крлдик; як,инда
ишяи
буласан, мен сени огщдантираяпман.
Француз тилидаги сифатлар синонимларини узбек тилига
угирищда
aif
4
a муаммолар тукилади. Мисол учун ^збек
17
тилидаги “машхур, таникди, буюк'’ сифатлари француз тилида
celebre, illbstre, grand, соппи, renommejameux
каби синонимларда
берилади:
Celebre
сифати юкрридаги сифатлар ичида энг куп
ишлатиладигани, у инсон ва предметларни англагган отларга
аник,яовчи булиб келади, уларнинг хизматлари, сифатлари,
кдцриятлари билан машхур булгашшютарини
билд и ради, Sa
maison situee au centre du village etait
celebre
par les meubles et
les objets precieux qu elle contenait. — кдшлоц марказида
жойлашган унинг уйи, ундаги мебеллар ва к,иммагба\о
буюмлар билан
машхур
эди. А се moment un
celebre
marchand
de tableaux prit le peintre par la manche et l’entraina dans un coin. —
Шу пайт
танищли
картинафуруш рассомнинг билагидан олди-
да, уни бурчакка олиб кетди.
Illustre
сузи хам уз кадри, хизмати, таланта туфайли машхур
булган шахсларга, ходисаларга нисбатан ишлатилади. Ils п’
avaient jamais imagine a leur professeur des amities aussi
illustres,
dont on rencontrait le nom a la fin des manuels de litterature ... —
У нинг н о м и н и адабиёт
дарсли клари н ин г охирида
К}фгашгаридан сунг улар уз укигувчиларига хурмат —эхтиром
курсатиб, лол к,олишларини хеч *;ачон куз олдиларига
келтирмаган эдилар.
Баъзида
celebre
ва
illustre
хеч к*андай машхурликни
англатмайди, фа^ат шахе ёки ходиса купчиликка таниш
эканлигини англатади. Масалан le bandit, le voleur, le procus
(бандит, угри, процесс) сузларининг
бирикмаларида бу
сифатлар узбек тилига
таншули
деб таржима кдлинади: II а
ete
celebre
en son temps comme voleur, mais en merae temps il
etait un vrai homme. — Уз ва^тила у угри сифатида
ташщли
эди, леки и шу билан бирга у хак^кдй инсон хам эди.
Grand
сифати фак,ат шахслар учун кулланилади, у
уларнинг буюк хизматларини,
сифатларини англатади ва
узбек тилига
буюк
деб таржима кили над и: II faut dire q u a
cette epoque les microbes etaient tout neufs puisque le
grand
Pasteur venait a peine de les inventer — Айтиш лозимки,
jfrna даврда микроблар бутунлай янги тушинча эди, шунинг
учун хам
буюк
Пастор уларни зурга кашф этганди.
Соппи
Do'stlaringiz bilan baham: 
