Uzbekiston respublikasi

v) Kasb mah’orati madaniyati : aniq meh’nat turi bilan bog’liq maxsus nazariy bilim va amaliy kwnikmalar yig’indisidan iborat.
g) Pedagogik mah’orat madaniyati – ilmiy bilimlarni va axloqiy qadriyatlarni mazkur jamiyatdagi ёsh avlodga etkazishdan iborat.
d) Ekologik madaniyat – inson va tabiat wrtasidagi munosabatlarni qamrab oladi. Bu soh’a madaniyatshunoslikka oid tadqiqotlarda eng faol rivojlanib boraёtgan soh’adir. Ekologik madaniyatga ayniqsa G’arb olimlari aloh’ida ёndashib, atrof muh’it omillaridan kelib chiqqan h’olda madaniyatning turli shakllarini tah’lil qiladilar. Bu tah’lillarga binoan, madaniyat tabiiy sharoitlarga kwnikish vositasi sifatida tushuniladi. Xwjalikning, yashash binolarining, meh’nat qurollarining, kiyim va urf–odatlar malum darajada iqlim, geografik joylashuv, wsimliklar va h’ayvonot olami, temperatura va boshqa obektiv sabablar bilan belgilanadi. Jumladan, Osiё va Afrikaning sah’ro va chwl h’ududlarida sult mah’sulotlari gwsht mah’sulotlariga qaraganda muh’im wrin egallaydi. Dunёning boshqa h’ududlarida esa wsimlikdan tayёrlangan ovqat gwshtli ovqatlarga nisbatan yuqori wrinda turadi. Keyingi bir necha yuz ming yil davomida insonlarning oshqozon–ichaklari uzunligi qisqarib ketdi. Olovda pishirilgan ovqatning h’azm bwlishi xomini h’azm qilishga nisbatan osonroq bwlib qoldi, taraqqiёt bu vaziyatni h’isobga oldi. Ovqat h’azm qilish azolarining solishtirma og’irligi qisqarishi esa boshqa azolarning rivojlanishiga yaxshi imkoniyat yaratib berdi, azolarning qon bilan taminlanishi yaxshilandi. Balki, bu h’olat inson miyasining taraqqiёtiga h’am tasir kwrsatgan bwlishi mumkin.
Umuman, insoniyat er yuzida olg’a siljishi natijasida uning tabiat bilan ёki malum geografik sharoit bilan bog’liq xwjalik–madaniy kwrinishi paydo bwlgan. İnsonlar malum geografik sharoitga mos tarzda yashash tarzini yaratganlar.
Kwrinishlari bwyicha madaniyat quyidagicha tasnif qilinadi:
a) Hukmron madaniyat – mazkur jamiyat azolarining kwpchiligi istifoda etadigan qadriyatlar, inonch–etiqodlar, anana va urf–odatlardan iborat.