Xomashyo materiallari va ularni boyitish 1 1–mavzu: kimyo sanoatining xomashyo bazasi. Xomashyolarni klassifikatsiyalash

---

XOMASHYO MATERIALLARI VA ULARNI BOYITISH 
1 
1–mavzu: KIMYO SANOATINING XOMASHYO BAZASI.
XOMASHYOLARNI KLASSIFIKATSIYALASH 
 
Reja:
1.
Kimyo sanoatining xomashyo bazasi. 
2.
Xomashyolarni klassifikatsiyalash. 
3.
Mineral xomashyolar. 
4.
Oʻsimlik va hayvonot xomashyolari. 
5.
Ikkilamchi material resurslari. 
6.
Xomashyo resurslaridan kompleks va samarali foydalanish. 
Tayanch iboralar:
kimyo sanoatining xomashyo bazasi, mineral 
xomashyolar, rudali xom mineral ashyolar, rudasiz xom mineral ashyolar, 
yonuvchi mineral xomashyolar, oʻsimlik xomashyolari, hayvonot 
xomashyolari, xomashyodan kompleks foydalanish, ishlab chiqarish 
chiqindilari, iste’mol chiqindilari, qoʻshimcha mahsulotlar, yoʻldosh gazlar
 
 
 
1. Kimyo sanoatining xomashyo bazasi.
Bizning mamlakatimiz xalq xoʻjaligini mineral xomashyoga boʻlgan talabini 
amalda toʻla ta’minlanishiga imkoniyati boʻlgan qudratli xomashyo bazasiga egadir. 
Oʻzbekiston hududida tabiiy gaz, neft, koʻmir, oltingugurt, rangli metallar rudasi va 
boshqa xomashyolar boʻlganligi uchun mamlakatimiz yirik kimyo sanoatlariga ega. 
Prezidentimiz I.A.Karimovning «Oʻzbekiston XXI asr boʻsagʻasida: xavfsizlikka 
tahdid, barqarorlik shartlari, taraqqiyot kafolatlari» asarlarida alohida koʻrsatib 
oʻtilganidek: «Oʻzbekiston oʻz yer osti boyliklari bilan haqli suratda faxrlanadi – bu 
yerda mashxur Mendeleev davriy sistemasining deyarli barcha elementlari 
topilgan….».
Xomashyoning koʻpligi yetakchi kimyo sanoati korxonalari – Olmaliq 
«Ammofos» ishlab chiqarish birlashmasi, Chirchiq elektrokimyo ishlab chiqarish 
birlashmasi, Navoiy «Azot» ishlab chiqarish birlashmasi, Fargʻona sun’iy tola zavodi, 
Namangan kimyo zavodi, Toshkent lok-buyoq materiallari va plastmassalarni ishlab 
chiqaradigan va qator boshqa kimyo korxonalarini vujudga keltirish imkonini yaratdi. 
Hozirda kimyo sanoati rivojlangan hududlar — Olmaliq, Chirchiq, Fargʻona, Qoʻqon, 
Navoiy kabi yirik kimyo sanoati markazlari ishlab turibdi. 
Xomashyodan foydalanilish nuqtai nazardan kimyo sanoatining asosiy 
xususiyatlari: 1) yer osti xomashyo resurslari (fosfatli xomashyolar, kaliyli tuzlar, 
oltingugurt, tabiiy gaz, neft, koʻmir), qishloq xoʻjalik mahsulotlari, havo va suv, 
shuningdek kimyo sanoatida xomashyoni qayta ishlash mahsulotlari (ftorli gazlar, 

---