Yakuniy biznes. 1-Savol. Tadbirkorlik faoliyati subyekti huquqlarining ustuvorligi deganda nimani tushunasiz?

Kredit lotincha creditum-ishonmoq boshqa shaxsga muddatlilik, qaytarishlilik va foydalanganlik uchun foiz shaklida tulolilik shartlari asosida vaqtincha beriladigan pul mablag‘lari, tovar va boshqa qimmatliklardir.
Kreditlar qaytarishlik, to‘lovlilik, ta’minlanganlik, muddatlilik va maqsadli foydalanish shartlari asosida beriladi.
Umumiy kreditlar va imtiyozli kreditlash turlari mavjud. Kredit siyosati banklar tomnidan mustaqil belgilanadi. Kreditlashning afzalliklari har qanday vaqtda olish mumkin, uzoq muddat bo‘lib to‘lash imkoniyati, maqsadli sarflanishi. Kamchiliklari esa oyma-oy foizlar, foyda ko‘rilmasa ham kreditni qaytarish lozimligi, garovning mavjudligi, kredit monitoringi.hisoblanadi.
Qarz shartnomasi ham amaliyotda keng qullanadigan moliyalashning bir turi hisoblanadi. Qarz shartnomasi bo‘yicha bir taraf (qarz beruvchi) ikkinchi tarafga (qarz oluvchiga) pul yoki turga xos alomatlari bilan belgilangan boshqa ashyolarni mulk qilib beradi, qarz oluvchi esa qarz beruvchiga bir yo‘la yoki bo‘lib-bo‘lib, o‘shancha summadagi pulni yoki qarzga olingan ashyolarning xili, sifati va miqdoriga baravar ashyolarni (qarz summasini) qaytarib berish majburiyatini oladi. Qarz shartnomasi pul yoki ashyolar topshirilgan paytdan boshlab tuzilgan hisoblanadi.
Qarz shartnomasi tadbirkorlik sub’ektlari o‘rtasida summasidan qat’iy nazar yozma tuziladi .(FK 733-modda)
Afzalliklari: puldan boshqa ashyolar ham shartonoma predmeti bo‘la oladi, foizsiz bo‘lishi ham mumkin, qaytarish muddatini tomonlar belgilaydi.
Kamchiliklari: qarzdorning moliyaviy ahvolini doimiy o‘rganib borish, qarz qaytarilmasa uzoq muddatli da’vo ishlarining mavjudligi.
Venchur moliyalash- yangi usuvchi korxona yoki firmaning bozordagi bozordagi joyni egallashi uchun o‘zaro kurashuviga mo‘ljallangan va yuqori tavakkalchilikka hissadorlar kapitali; yuqori tavakkalchilikka asoslangan holda qimmatli qog‘ozlarga yoki korxonalarga uzoq muddatli investitsiyalar kiritish.
Venchur biznesi keyingi vaqtda ancha rivojlandi va u tavakkal biznesi turiga kiradi. Biznesning bu turi yangi texnologiya-larning joriy etilishi bilan bog‘liq. Venchur bizne­si yuqori tex-nologiya sohasida olib boriladigan ilmiy tadqiqotlar natija-larini tijoratlashtirish bilan bog‘langan. Bu sohalarda samara olinishi kafolatlanmagan. Ya’ni ma’lum tavakkalchilik mavjud. Yangi va eng yangi texnologiyalarni joriy qilish bilan shug‘ullanuvchi ilmiy-texnika firmalarga venchur firmalar deyiladi. Ularning daromadi kafolatlan­magan bo‘lib, faoliyati tavakkal kapital bilan bog‘liq.
Venchur biznesi tavakkalni o‘zaro bo‘lish tamoyiliga asoslanadi. Bu esa mablag‘i bo‘lmagan g‘oya mualliflariga o‘z g‘oyalarini amalga oshirishga imkon tug‘diradi.

48-Savol.