Замонавий психология муаммолари

Қарор қабул қилиш психологияси

Иш топшириш – қарор қабул қилиш, устивор вазифаларни белгилашдаги муҳим бўғиндир. Иш топшириш ҳар қандай бошқарувчининг асосий фаолиятидир. Унинг бевосита ва бавосита самараси салмоқлидир. Иш топшириш раҳбар учун ҳам, бўйсунувчи учун ҳам муҳимдир.

Лекин кўпчилик бошқарувчилар иш топшириш жараёнига салбий муносабатда бўладилар. Қуйидаги рўйхат бўйича ўзингиздаги иш топширишга нисбатан қаршиликнинг ташқи ва ички сабабларини аниқлаб олишингиз мумкин.
Сиз қабулга келувчилар, телефонлар, йиғилишлар билан шунчалик банддирсизки, сизда топшириладиган ишни тушунтириш ва назорат қилишга вақт йўқдир.
Эҳтимол сиз ходимларингизга нимани топширишни билиш учун вазифа ва муаммолар ҳақида етарлича маълумотга эга эмасдирсиз.
Сиз эҳтимол ишни ходимларингиздан кўра ўзингиз тезроқ бажараман ва шундай қилиб вақтимни тежайман деб ҳисобларсиз.
Сиз эҳтимол ўзингизга топширилган ишни ходимларга оширсам юқори раҳбарлар билан уришиб қоламан деб ҳисобларсиз.
Сиз айрим фаолият ва вазифага шунчалик берилгансизки, ҳамма иш ўзингизга роҳат бағишлайди деб ҳисобларсиз.
Сиз ходимларингиз вазифасини сиздан яхшироқ бажаради деб ҳисоблаб рақобатдан қўрқарсиз.
Сиз ишни қўлдан чиқарсангиз уни назорат қилиш имкониятини йўқотиб қўйишдан қўрқарсиз.
Сиз ходимингизнинг имконият ва қобилиятларидан шубҳаланарсиз, шунинг учун таваккал қилишни хоҳламассиз.
Сиз агар шу вақтгача ўзингиз қилган ишни ходимингиз ўз зиммасига олса, ўз имиджингиз ва обрўйингизнинг бир қисмини йўқотиб қўйишдан қўрқарсиз.
Сиз ходимингиз топшириқни рад қилса, қандай муносабат билдиришни билмассиз.
Кимки самарасиз иш топширса, самарасиз бошқаради.
Иш топширишнинг асосий қоидалари: Мос келувчи ходимларни танлаш, масъулият соҳасини тақсимлаш, топширилган вазифани бажаришни мувофиқлаштириш, ходимларни руҳлантириш ва назорат қилиш, натижада иш жараёнини назорат қилиш, ходимларга баҳо бериш, (аввало мақташ, лекин одилона танқид ҳам қилиш), ишни қайтариш ва яна бошқага топширишнинг пайини қирқиш.
Нимани топшириш керак?
Бир хилдаги қотиб қолган ишларни, махсуслаштирилган фаолиятни, хусусий масалаларни, тайёрлаш жараёни ишларини. Бундан ташқари тахминий, якуний қарор кучига эга бўлмаган режалаштиришни, мажлисда ўрнингизга қатнашишни, агар фикрингизни биров орқали етказиш мумкин бўлса, ходимнинг касбий ўсишига ёрдам берадиган, ўз фаолиятингиз соҳасидаги ўрта ва узоқ муддатли вазифаларни.
Нимани топширмаслик керак?
Мақсад белгилашни, муассаса сиёсатини ишлаб чиқиш учун қарор қабул қилишни, натижаларни назорат қилишни, ходимларга раҳбарлик қилиш ва уларни фаолиятга ундашни, ўта муҳим вазифаларни, одатдан ташқари махсус ишларни, юқори даражадаги таваккал вазифаларни, тушунтириш ва қайта текширишга вақт етмайдиган ошиғич, долзарб вазифаларни, ўта махфий вазифаларни.
Қачон иш топшириш керак?
Кундалик иш вазиятида иш шароити қанчалик имкон берса, шунча кўп ва тез-тез, вазифа ва ваколатларни янгидан тақсимлашни талаб қиладиган иш вазияти сезиларли ўзгарганда, яъни ходимлар таркиби тузилиши ўзгарганда (янги тайинлаш, кўтариш, бўшатиш), бўлимни қайта ташкил қилиш ва структуравий қайта қуришда, алоҳида ҳодисалар, инқирозлар содир бўлганда, янгича фаолият соҳалари пайдо бўлганда ёки ваколатлар ўзгарганда.
Ишни қандай топшириш керак?