Analog integral sxemalarning chiqish bosqichlari(quvvat kuchaytirgichlari). Chiqish bosqichlarining vazifasi – signalning berilgan (yetarlicha katta) quvvatini buzilishlarsiz past omli yuklamaga uzatishni ta’minlash. Odatda ko‘p bosqichli kuchaytirgichlarda ular chiqish bosqichlari hisoblanadilar. Kuchlanish bo‘yicha kuchaytirish koeffisienti chiqish bosqichlari uchun ikkinchi darajali parametr hisoblanadi. Shu sababli asosiy parametrlar bo‘lib quyidagilar .
Foydali ish koeffisienti chiqish signali quvvatini manbadan tortib olinayotgan quvvatga nisbatiga teng:
. bu yerda Ichiq.m, Uchiq.m – chiqish kattaliklar amplitudasi, YeM – kuchlanish manbai, IO‘RT – o‘rtacha tok.
Nochiziqli buzilishlar koeffisienti chiqish signali shaklining kirish signali shaklidan farqini ifodalaydi. Bu farq bosqichning uzatish xarakteristikasining nochiziqligi sababli yuzaga keladi. Kuchaytirgich bosqichi uzatish xarakteristikalari chiqish kattaligini (IChIQ yoki UChIQ) kirish kattaligiga (IKIR yoki UKIR) bog‘liqligini ifodalaydi..
va KG kattaliklari ko‘p hollarda tranzistorning sokinlik rejimi– kuchaytirish sinfi bilan aniqlanadi. Shu sababli quvvat kuchaytirigichlarida qo‘llaniladigan kuchaytirgich sinflarini ko‘rib chiqamiz.
Uzatish xarakteristikasidagi ishchi nuqta (sokinlik nuqtasi) holatiga ko‘ra A, V, AV va boshqa kuchaytirish sinflari mavjud.joylashadi
Maydoniy
tranzistorlardan kuchaytirgich yasashda umumiy istok (UI) sxemada ulangan
maydoniy tranzistorlar keng qo‗llaniladi. n – kanalli p–n o‗tish bilan
boshqariladigan maydoniy tranzistorda yasalgan kuchaytirgich bosqichi keltirilgan.
p–.
Quvvat kuchaytirish kaskadlar
Yuklanish to‘g‘ri chizig‘ini statik tavsiflari bilan kesib o‘tuvchi nuqtalar chiqish dinamik tavsiflar yo‘lini aniqlpaydi. Kirish statik tavsiflarning Ukir=F(Iвk) | Uchiq = const oilasida kirish dinamik tavsiflarning qurilishi yo tenglamalar yordamida (Yem va Ryu ma’lum bo‘lganida), yo qurilgan chiqish dinamik tavsiflaridan o‘tkazish yo‘li bilan bajarilishi mumkin. Ohirgi holatda dinamik chiqish tavsiflarini statiklari bilan kesib o‘tish nuqtalari uchun Ikir miqdorlari aniqlanadi (uning uchun Bu chiqish statik tavsifi olingan) va Uchiq, olingan miqdorlari statik kirish tavsiflar oilasiga o‘tkaziladi. Ravon egri chiziqdagi olingan nuqtalarni birlashtirib kirish dinamik tavsifi olinadi.
UBli ulangan tranzistorning chiqish va kirish dinamik tavsiflarini qurilishi 38-rasmda ko‘rsatilgan.
shchi (dinamik) rejimda, ya’ni transistor-ning chiqish zanjiriga yuklash qarshiligi ulangan bo‘lsa, kirishga esa o‘zgaruvchan signal berilsa, tranzistorning tavsif va parametrlarini sxemaga bog‘lamasdan turib ko‘rib bo‘lmaydi. Umumiy holatda yuklash qarshiligi reaktiv, aralash yoki faqat aktiv (faol) bo‘lishi mumkin. Faqat faol yuklash holatini ko‘rib chiqamiz. Ishchi (dinamik) rejimda ishlayotgan tranzistorning tavsif va parametrlarini ishchi yoki dinamik deyiladi. Tranzistorning ishchi yoki dinamik parametrlari tranzistorni dinamik rejimida tok va kuchlanishlarni kichik o‘zgarishida bog‘laydi. Bunday parametrlari bo‘lib kirish va chiqish qarshiliklari hisoblanadi, ularning miqdorlari signal manbai va yuklanish bilan tranzistorning kelishtirish sharti aniqlaydi va tokni, kuchlanishni va quvvatni kuchaytirish koeffitsiyentlaridir. Bu parametrlarning har biri quyidagicha aniqlanadi:
Kirish qarshiligi – bu Ryu=0 bo‘lganida o‘zgaruvchan kirish toki uchun tranzistorning kirish zanjirini qarshiligi:
Chiqish qarshiligi – bu Ryu=0 bo‘lganida o‘zgaruvchan chiqish toki uchun tranzistorning chiqish zanjirini qarshiligi:
Tok bo‘yicha kuchaytirish dinamik koeffitsiyenti .
Quvvat bo‘yicha kuchaytirish dinamik koeffitsiyenti .
Kichik sinusoidal signallar kuchaytirilganda ishchi parametrlarini tok va kuchlanish amplitudalari nisbati sifatida aniqlash mumkin.
Ishchi sxemaga ulangan tranzistor uchun oqadigan toklar va berilgan kuchlanishlar o‘rtasidagi grafikli bog‘lama dinamikaviy tavsilotlari bilan aniqlanadi. Huddi statik rejimiga o‘xshab, tajriba o‘tkazib olish, yoki kirish va chiqish dinamikaviy tavsilotlarini qurish mumkin.
Amalda ishni dinamik rejimini va tranzistorning ishchi parametrlarining to‘liq hisobini bajarish uchun statik tavsiflarni ikki oilasiga ega bo‘lish kerak: kirishlar va chiqishlar, ularga tegishli kirish va chiqish dinamik tavsiflari qurilishi lozim. Statik chiqish tavsiflari oilasida chiqish dinamik tavsiflarini qurish uchun Ichiq=F(Uchiq) | Iex = const yuklanish to‘g‘ri chizig‘i quriladi. Kirxgof qonuni bo‘yicha Uchiq=Yem-IchiqRyu, bu yerda Yem – chiqish zanjiridagi ta’minlash manbaining kuchlanishi, bunda yuklanish to‘g‘ri chizig‘i ikki nuqta bo‘yicha bo‘yicha qurilishi mumkin, agar Yem va Ryu ma’lum bo‘lsa:
1. Ichiq=O, Um=Yem bo‘lsa;
2. Um=O, unda Ichiq=Yem/Ryu
Ba’zi tranzistorlar uchun statik kirish tavsiflari bir biriga juda yaqin joylashadi
Do'stlaringiz bilan baham: |