Ўзбекистон республикаси олий ва ўрта масус таълим вазирлиги

Nazorat savollari

1.Neftni qayta ishlash jarayonida hosil bo‘ladigan to’yinmagan uglevodorodlar.

2.To’yinmagan uglevodorodlar qanday xossalarga ega?
3.Alkenlarni ajratib olish.
4.Alkenlarni kimyoviy xossalari.
5.Alkenlarni oksidlash va azotlash reaksiyalari.
6.Alkadiyenlar va ularni kimyoviy xossalari.
7.Alkadiyenlarni ajratib olish.
8.Atsetilen va uning xossalari.
9.Neft mahsulotlarini brom sonini aniqlash.
10.Neft mahsulotlarini yod sonini aniqlash.


8-Laboratoriya ishi


Neft mahsulotlarini funksionallik sonlarini aniqlash
a.Kislota sonini aniqlash
Kerakli reaktiv, idish va materiallar:
0,1 M kaliy gidroksidiniig spirtli eritmasi
Etil spirti
Timol kuki (indikator)- 0,1 %-li spirtli eritma
Konussimon kolba-xajmi 100 ml.
Byuretka
Ishdan maqsad: neft mahsulotlarini kislota sonini aniqlash.
Ish bajarish tartibi: xajmi 100 ml bo‘lgan ikkita shlifli konus shaklidagi kolbalarga 0,0002 aniqlikda tortilgan 0,2-0,3 g tekshiriladigan modda namunasi solinadi. Kolbalarga 15 ml etil spirti quyiladi va ustiga timol kukinining 0,1 %-li spirtli eritmasidan 3-4 tomchi tomiziladi va 0,1 Mli kaliy gidroksidining 0,1 M eritmasi bilan titrlanadi. Titrlash oxirini belgilash kislotali muhitda sariq rang, ishqoriy muhitda esa havo rang paydo bo‘lishi orqali kuzatiladi. Shular bilan paralel ravishda 15 ml etil spirtini (namunasiz) titrlanadi.
Kislota sonini aniqlash uchun quyidagi formuladan foydalaniladi:

bu yerda: a-bo‘lgan 0,1 M aniqlaniladigan moddani titrlash uchun sarflangan KOH eritmasining xajmi, ml;
b-namuna solinmagan etil spirtini titrlash uchun sarf bo‘lgan 0,1M KOH eritmasining xajmi , ml
0,0056-0,1 M KOH eritmasidagi KOH ni gramlar soni;
K-0,1M KOH eritmasini tuzatish koeffitsiyenti.
g-tekshiriladigan modda namunasining miqdori, g
Ikki tajriba natijalarining o‘rtacha qiymati asosida ayni modda namunasining kislota sonini aniqlanadi.
Kislota sonini yana bir boshqa usul bilan ham aniqlash mumkin. Buning uchun tekshiriladigan modda namunasidan 02,-0,3g tortib, konussimon kolbalarga solinadi, ustiga 5 ml atseton, timol ko‘ki indikatorining 0,1%-li spirtli eritmasidan 3-4 tomchi solinadi va 0,1 M natriy gidroksidi eritmasi bilan titrlanadi. Qolgan hamma ishlar yuqoridagidek bajariladi, faqat formuladagi 0,1M KOH tuzatish koeffitsiyenti 0,1 M 0,1 NaOH koeffitsiyentiga almashtiriladi.
B. Efir sonini aniqlash.
1g tekshiriladigan moddadagi efir guruhini parchalash uchun sarf bo‘lgan kaliy gidroksidining miqdoriga efir soni (e.f) deyiladi. Organik kislotalarni ifodalashda kislota soni qanday muhim bo‘lsa murakkab efirlarni ifodalashda efir soni ham shunchalik ahamiyatga egadir.
Efir soni efirlarni parchalangandan so‘ng ortiqcha kaliy gidroksidini xlorid kislota eritmasi bilan titrlash natijasida aniqlanadi: