Œзбекистон республикаси олий ва œрта маќсус таълим вазирлиги

Kirgizma funksiyalarni qo‘llash 
 
MathCAD tizimida ko„pgina kirgizma funksiyalar mavjud. Xato, 
kamchiliklarga yo„l qo„ymaslik uchun funksiyaning nomini klaviaturadan 
kirgizmaslik tavsiya etiladi. Ko„p ishlatiladigan 
sin, cos, tg, ln
va 
boshqalarni Calculator instrumentlar panelidan foydalangan holda berish 
mumkin. Boshqa funksiyalarn Insert yoki 
f(x)
buyruqlari bilan kirish 
lozim bo„ladi. Buyruq taqdim etadigan darchada foydalanuvchi 
funksiyaning toifasini belgilashi, uning yozilish namunasi bilan tanishish, 
so„ngra kerakli tanlovni aniqlashtirishi mumkin. Mana shulardan so„ng 
tizim foydalanuvchiga zaruriy parametrlarni yozish lozim bo„lgan 
shablonni taqdim etadi. 
Funksiya xususiyati qiymatni qaytarishdir, ya‟ni unga yuzlanilganda u 
o„zining qiymatini qaytaradi. 
3- rasm. Insert->Function qo„yilma funksiya buyrug‟ining ishchi 
darchasi 

---

8 
O‘zgaruvchilarni va foydalaniladigan funksiyalarni aniqlash 
 
MathCAD tizimida boshqa istalgan dasturlash tillaridagidek, xotiraning 
har bir uyachasiga bitta nom identifikator mos keladi. U esa tizimning 
o„rnatilgan so„z tartibiga monand holda tanlanadi. MathCADda 
identifikatorlar lotin yoki grek alfavitining harflaridan va raqamlaridan 
tuzilgan bo„lishi, ammo boshlang‟ich holatda faqat harf turishi mumkin. 
Identifikator tizimdagi xizmatchi so„zlar bilan ustma ust tushmasligi 
darkor. MathCAD kichik va bosh harflarni ajrata olishini ko„zdan 
qochirmaslik kerak. 
Lokal va global o‘zgaruvchilar 
 
Boshqa dasturlash tillarida bo„lganidek, MathCADda ham lokal va 
global o„zgaruvchilar farqlanadi. “:=” ramzi bilan MathCADda lokal 
o„zgaruvchilar belgilanadi. Buning uchun “:=” ramzi kiritilsa kifoya. 
Global o„zgaruvchi “o„zgaruvchi≡ifoda”. Global o„zgaruvchilarning 
lokal o„zgaruvchilardan farqi ularning hujjatining istalgan joyida qo„llana 
olishidir (shu bilan bir qatorda ularni aniqlashtirishdan oldin va yuqori 
qismida).