Ўзбекистон республикаси қурилиш вазирлиги ўзбекистон республикаси

Назорат саволлари.

1.Сертификация нима ?

2.Битумларни сертификациялашда қандай талаблар қўйилади?
3.Чақнаш ҳарорати қандай аниқланади ?

ЛАБОРАТОРИЯ ИШИ № 9
Қурилиш материалларининг сиқилишдаги мустаҳкамлик чегарасини аниқлаш.

Бу катталикни аниқлаш учун материаллардан турли хил ўлчамларга эга бўлган намуна – кубиклар ёки цилиндрлар тайёрланади ва улар гидравлик прессларда намуна бузилгунча сиқувчи куч таъсир эттирилади. Табиий тош материаллар учун намуна ўлчами 5х5х5 см дан бўлган цилиндр тайёрланади. Бетон намуналарини ўлчамлари эса қирраларининг узунлиги 10х10х10; 15х15х15; 20х20х20 ва 30х30х30 см га тенг.

Сиқилишдаги мустаҳкамлик чегараси R_сиқ қуйидаги формула билан топилади:
R_сиқ = , кН/см² (МПа) (9.1)
бу ерда Р – бузувчи кучнинг қиймати кН, т.
Ғ – намунанинг кўндаланг кесим юзаси, см², м².

Тажриба қуввати 50 дан 5000 кН (5 дан 500 т) гача бўлган гидравлик прессларда амалга оширилади. Бунда камида учта намунанинг мустаҳкамлиги текшириб кўрилади ва учаласининг ўртача арифметик қиймати олинади. Намуналарнинг мустаҳкамлик фарқи бир-биридан 15% дан ортиқ бўлмаслиги керак. Агарда намуналар текширилганда уларнинг фарқи 15% дан кўп бўлса, у ҳолда, бу намуна мустаҳкамлиги ўртача арифметик қийматга қўшилмайди.

Материалларнинг мустаҳкамлигини прессларда синашдан ташқари уларни бузмасдан ултратовушли, импулсли ва резонансли ускуналардан ҳам аниқлаш мумкин.

Сопол ғиштнинг маркалари

9.1-жадвал

Шакл бериш усули	Маркаси	Мустаҳкамлик чегараси, МПа
		Сиқилишдаги
		Бешта намуна учун ўртача кўрсаткич	Айрим намуна учун энг кичик кўрсаткич
Пластик усул	300 250 200 175 150 125 100 75	30 25 20 17,5 15 12,5 10 7,5	25 20 17,5 15 12,5 10 7,5 5