Ўзбекистон республикаси вазирлар махкамаси ўзбекистон Олий ва Ўрта маҳсус таълим вазирлиги Ўзбекистон ҳАЛҚаро ислом академияси

Коммуникатив имкониятлар қуйидагилардан иборат: 
1.
Интеллектуал маълумотлар омбори (ИМО): 
2.
Табиий тил интерфейс тизими (ТТИТ); 
3.
Гиперматнли тизимлар (ГТ); 
4.
Контен тизими (КТ): 
5.
Когнатив графиклар тизими (КГТ). 
1. Интеллектуал маълумотлар омбори – оддий маълумотлар омборидан 
фарқи тушган сўровларни аниқлаб, ўзида керакли маълумотлар бўлмаса, у 
ҳолда бошқа омборларга мурожаат этиб, жавоб бера олиши ҳисобланади. 
Масалан, соҳавий нарҳи юқори бўлган маҳсулотлар рўйхатинини чиқариб 
бериш. 
2. Табиий тил интерфейс тизими – машина дарасига билимларни табиий 
тил кўринишида етказиб бериш ҳисобланади. Бу жараён ёзилган сўзларни 
луғат ва синтаксис қоидалари асосида текшириб аниқлаб беради. Бундай 
интерфейслар (мослаштирувчилар) маълумотлар омборига мурожаатини 
ҳамда бошқарув тизимларда овоз командаларини енгиллаштириб бериш. 
3. Гиперматнли тизимлар - маълумотлар омборида калитли сўзлар 
ёрдамида матнли ахборотларни қидириш учун ишлатилиш. 

---

11 
4. Когнитив график тизими – фойдаланувчиларни ИИТ билан боғланишда 
график кўринишдаги маълумотлар билан ишлаш. 
Масалаларни ечиш тури бўйича: 
-
Эксперт тизимлари; 
-
Синфланган (классифицирующие) тизимлар; 
-
Олдиндан аниқловчи тизимлар; 
-
Трансформацияловчи тизимлар; 
-
Кўп агентли тизимлар. 
Ўзи ўрганиш қобилиятига биноан: 
-
Индуктив тизимлар; 
-
Нейронли тизимлар; 
-
Даъволарга асосланган тизимлар; 
-
Маълумотларни сақланиш жойи. 
1.4.
 
Интеллектуал информацион тизимлар архитектураси. 
Интеллектуал информацион тизимлар архитектураси қуйидаги 1- 
расмда келтирилган.
Фойдаланувчи