1. Ekonometrika so‘zi nimani anglatadi va u fan sifatida qaysi davrda yuzaga kelgan?

korrelyastion bog’lanish
deyiladi. 
Ikkita X va U tasodifiy miqdorlar o’rtasida korrelyastion bog’lanish bu miqdorlar o’zgarishini 
harakterlovchi tasodifiy faktorlar ichida ular uchun umumiylari mavjud bo’lganda yuzaga keladi. 
Masalan, 
X tasodifiy miqdor U
, V tasodifiy miqdorlarning funksiyasi, ya’ni X

f(U,V) 
bo’lgani 
xolda U tasodifiy miqdor U
, W tasodifiy miqdorlarning funksiyasi bo’lsa, ya’ni 
U

g(U,W) bulsa, biz X va U tasodifiy miqdorlar o’rtasida korrelyastion bog’lanish mavjud deb 
aytishimiz mumkin. 
27
 Qanday regressiya juft regressiya deyiladi, juft regressiya tenglamasini 
yozing
.
Ikki 
y
va 
x
o’zgaruvchilar orasidagi regressiya juft (oddiy) 
omilli regressiya deyiladi
, u 
y
= 
f
(
x
) 
ko’rinishga ega bo’ladi. Regressiya tenglamasiga kiritilgan o’zgaruvchilarning soniga bog’liq ravishda juft 
(oddiy) va ko’p omilli (o’lchovli) regressiya bo’lishi mumkin. Y va x ikki o’zgaruvchi orasidagi regressiya 
juft(oddiy) regressiya deyiladi, ya’ni model ko’rinishga ega bo’ladi. bu erda: y 

natijaviy belgi(erksiz 
o’zgaruvchi); x 

erkli o’zgaruvchi(omil). Natijaviy belgining ikki va undan ortiq erkli o’zgaruvchilar bilan 
regressiyasi ko’p omilli regressiya deyiladi. 3.2. Bir omilli chiziqli regression model turlari Har qanday 
ekonometrik tadqiqot o’zgaruvchilar oralaridagi bog’lanishlar nazariyasidan kelib chiqib modellarni 
shakllantirishdan boshlanadi. Avvalo natijaga ta’sir etuvchi omillar to’plamidan muxumlarini, ko’proq 
ta’sir etuvchilarini ajratib olinadi. Agarda iqtisodiy jarayonni belgilovchi asosiy omil ma’lum bo’lsa, u 
holda jarayonni o’rganish uchun juft regressiyaning o’zi etarli. Masalan, mahsulotga bo’lgan talab (y) 
miqdori narxga nisbatan teskari bog’langan degan quyidagi gipoteza ilgari surilayotgan bo’lsa, ya’ni 
Bunday hollarda yana qanday omillar ta’sir etishini, ularning qaysi biri o’zgarmas bo’lishi mumkinligini 
bilish kerak, balki ularni kelajakda modelda e’tiborga olish va oddiy regressiyadan ko’p omilli 
regressiyaga o’tish kerakdir. Juft regressiya tenglamasi kuzatuv natijalaridan olingan ma’lumotlarning 
o’rtacha qiymatini o’zgarish qonuniyatidan kelib chiqib ikki o’zgaruvchi orasidagi bog’lanishni ifodalaydi. 
Agar talabning

y

narxga 

x

bog’liqligi masalan, y 

1000

2

x tenglama bilan ifodalansa, u xolda bu 
tenglama narx 1 pul birligiga ortganda, talab o’rtacha 2 pul birligiga kamayishini ifodalaydi. Regressiya 

---

tenglamasida ko’rsatkichlar orasidagi korrelyatsion bog’lanish mos matematik funktsiyalar bilan 
ifodalangan funktsional bog’lanish ko’rinishida tasavvur etiladi. Amalda har bir alohida holatda y kattalik 
quyidagicha ikkita qo’shiluvchidan tashkil topadi.