1. Fanning maqsadi va vazifalari Elektr uskunаlаr ekspluаtаtsiyasining umumiy muаmmоlаri

1.5-rаsm. Ekspluаtаsiya dаvridа qo‘qqisdаn (а), sekin-аstа (b) vа jаmi (d) to‘xtаb qоlishlаr intensivligining o‘zgаrishi.

Prоfilаktik sinоv vа tekshirishlаr, eskirgаn qismlаrni o‘z vаqtidа аlmаshtirish bundаy to‘xtаb qоlishlаrning оldini оlаdi.

Kuch kabellarini qo‘llanishi.
Reja:

1. 
   Simlar va kabellar
   
2. 
   Kabellar
   

Elektr qurilmalarini montaj qilish turli xil elektrotexnik materiallar va buyumlarni (simlar va kabellar, elektr izolyasion materiallar, o‘rnatiladigan va mahkamlaydigan buyumlar, quyiladigan mastikalar va loklar, turli xil kavsharlar va h.k.) ishlatish zarurligi bilan bog‘liq. Elektrotexnik materiallarni va buyumlarni to‘g‘ri tanlay bilish ma’lum darajada montaj qilish bahosini va montaj qilingan elektr jihozlarning ishlatish ishonchliligini belgilaydi. SHuning uchun elektr montajchi elektr qurilmalarini montaj qilish da amalda eng ko‘p uchraydigan elektrotexnik materiallar va buyumlarning tuzilishini va qo‘llanilish sohalarini yaxshi bilashi kerak.
Simlar va kabellar
Simlar va kabellar elektr energiyasini uzatish, shuningdek, elektr qurilmalarning turli xil elementlarining biriktirish uchun xizmat qiladi.
3.1.1. Simlar
Bir yoki bir necha tok o‘tkazuvchi tomirlardan iborat bo‘lgan, elektr tokini
o‘tkazuvchi metalli sim o‘tkazgich deyiladi. Simning tok o‘tkazuvchi tomiri bitta
simdan (bir simli) yoki birgalikda eshilgan bir necha simdan (ko‘p simli) iborat
bo‘lishi mumkin. Ko‘p simli o‘tkazgich tomirli simlar tomiri bir simli simlarga qaraganda ancha yaxshi egiluvchanlikka ega.
Elektr qurilmalarida ishlatiladigan simlarning tok o‘tkazuvchi tomirlari
alyuminiy yoki misdan tayyorlanadi. Qiymat turadigan misni tejash maqsadida hozirgi zamon elektr qurilmalarida, asosan alyuminiy tomirli simlar
ishlatiladi. Tok o‘tkazuvchi mis tomirli simlarning standart kesim yuzalari 0,5; 1,5; 2,5; 4; 6; 10; 16; 25; 35; 50; 70; 95; 120; 150; 185; 240; 300; 400; 500; 800 mm 2 . Tok o‘tkazuvchi alyuminiy tomiri simlar ham standart kesim yuzalarining shu shkalasi bo‘yicha tayyorlanadi, faqat 2,5 mm 2 dan boshlanadi
Kesimlari 10 2 mm gacha bo‘lgan mis tomirli simlar va 25 mm 2 gacha bo‘lgan
alyuminiy tomirli simlar bir simli va ko‘p simli qilib, bundan katta kesimli
simlar faqat ko‘p simli qilib tayyorlanadi. Simlar ochiq (izolyasiyasiz) va izolyasiyalangan (izolyasiya bilan qoplangan) bo‘ladi.
Izolyasiyalangan simda tok o‘tkazuvchi tomir rezina, polivinilxlorid yoki
viniplastdan qilingan izolyasiya qobig‘iga o‘ralgan bo‘ladi. Mexanik
shikastlanishlardan va tashqi muhit ta’siridan himoyalash uchun simlarning
ba’zi markalari izolyasiyasi ustidan chiritmaygan tarkibli shimdirilgan paxta
ipi o‘ramlari bilan o‘ralgan bo‘ladi. Titrab ishlaydigan mexanizmlarda yoki mexanik ta’sir natijasida simlarning shikastlanish xavfi yuqori bo‘lgan
joylarda elektr simlarning izolyasiyasi ustidan ruxlangan po‘lat sim o‘ralib,
qo‘shimcha himoyalanadi.