1§. Jamiyatni axborotlashtirish va kompyuterlashtirish muammolari

1907 yilda – rus olimi B. L. Rozing elektron-nur trubkani kashf etdi. Bu esa keyinchalik monitorlarning yaratilishiga olib keldi;
1937 yilda – AQSHlik fizik Dj. Atanasov chiziqli tenglamalarni echuvchi lampali avtomatik raqamli hisoblash mashinasining loyihasini yaratdi;
1939 yilda – AQSHlik muhandis Dj. Stibnits releli hisoblash mashinasi “Bell” ni yaratdi;
1940 yilda – Djon fon Neyman rahbarligida MANIAC markali EHM yaratildi;
1941 yilda – Germaniyada universal raqamli HMsi “Zyus” yaratildi;
1942 yilda – Dj. Stebnits tomonidan dastur orqali boshqariluvchi “Bell” HMsi yaratildi;
1943 yilda – AQSHlik olim CH. Bestli tomonidan elektron kompyuter “Colossus – 1” yaratildi;
1945 yilda – Djon fon Neyman tomonidan xotiraga ega bo’lgan va dastur orqali boshqariluvchi HMsi “EDVAC” yaratildi;
1946 yilda – Penselvaniya (AQSH) universitetida D. L. Ekkert va D. U. Mouchlilar tomonidan birinchi EHM “ENIAC” yaratildi, ( 20 000 ta elektron lampadan, 1,5 mingta reledan tashkil topgan bo’lib, sekundiga 5000 tagacha amal bajargan );
1947-1948 – yillarda – Ukraina FAda akademik S. A. Lebedev tomonidan MESM ( kichik elektron-hisoblash mashinasi) yaratildi va 1950 yildan boshlab keng ko’lamda ishlab chiqarila boshlandi;
1948 yilda – AQSHlik fiziklar U. Bratteyn, U. SHokli va Dj. Bordinlar tomonidan tranzistorlar kashf etildi. Bu esa keyinchalik mini-EHMlarning yaratilishiga olib keldi;
1949 yilda – Kembridj (Angliya) universitetida M. V. Uilks rahbarligida xotirada joylashtirilgan dasturlar orqali boshqariluvchi EHM “EDSAC” yaratildi;
1950 yilda – AQSHlik olim K. Lark-Gorovets tomonidan katta integral sxemalarni yaratish asoslari ishlab chiqildi;
1951 yilda – Angliyada sanoat asosida “UNIVAC-1” EHMlari ishlab chiqila boshlandi;
1952-1953 – yillarda – Sobiq SSSRda operativ xotiraga ega va sekundiga 10 000 amal bajaruvchi BESM (katta elektron hisoblash mashinasi) lar keng ko’lamda ishlab chiqarila boshlandi;