1-sinf ona tili va o‘qish savodxonligi (1-qism) 2021

“Minglik” mavzusida arifmetik amallarini o‘rganish

• Minglik temasida oldin qo'shish va ayirishning og'zaki, keyin yozma usullari o‘rganiladi. Ming ichida qo'shish va ayirishning og'zaki usullarini o'rganish metodikasi 100 ichida qo'shish va ayirish metodikasiga o'xshashlik tomonlari bor

• 1.250+30, 420+300 ko'rinishdagi qo'shish va ayirish hollari
• 250+30=(200+50)+30=200+80=280
• 250-30=(200+50)-30=200+(50-30)=200+20=220
• 2.840+60, 700-80 ko'rinishdagi qo'shish va ayirish hollari
• 840+60=(800+40)+60=800+(40+60)=800+100=900
• 3.700+230, 430+260, 90+60, 380+70, 270+350 ko‘rinishdagi qushish hollari.
• Bunday qo'shish usullari songa yig'indini qo'shish qoidasiga asoslanadi. 700+230=700+(200+30)=(700+200)+30=930 430+260=430+(200+60)=(430+200)+60=690 90+60=90+(10+50)=(90+10)+50=150 380+70=380+(20+50)=(380+20)+50=450 270+350=270=(300+50)=(270+300)+50=570+50=620 420+260 ko'rinish

“Ko‘p xonali sonlar” mavzusida arifmetik amallarni o‘rganish

• Darslikda qo'shish va ayirish hollari qiyinligi ortib boradigan tartibda kiritiladi: sekin asta xona birliklaridan o‘tish sonlari orta boradi, nollarni o‘z ichiga olgan sonlar kiritiladi, uzunlik, massa, vaqt va boshqa birliklarda ifodalangan sonlarni qo'shish va ayirish qaraladi.

• Ko‘p xonali ismsiz sonlarni qo'shish va ayirish bilan bog'liq holda uzunlik, massa, vaqt va baho olchovlari bilan ifodalangan ismli sonlarni qo'shish va ayirish ustida ishlash amalga oshiriladi.

• Ko‘p xonali sonlarni ko'paytirish va bo'lish bir-biridan farq qiluvchi uch bosqichga ajraladi.

• 1-bosqich.Bir xonali songa ko’paytirish va bo’lish.

• 2-bosqich. Xona sonlariga ko’paytirish va bo’lish.

• 3-bosqich. Ikki xonali va uch xonali sonlarga ko’paytirish va bo’lish.

• ALGEBRAIK MATERIALLARNI 0‘RGANISH METODIKASI

• Boshlang'ich sinflarda arifmetik materiallarni o'rganib yakunlash alge­braiк materiallarni va matematika simvolikani o'rganish bilan umumlashtiriladi. Boshlang‘ich sinflarda o'quvchilar alfavitni matematik simvol tarzida qollay boshlaydilar. Shu orqali algebraik ifoda, tenglik, tengsizlik, tenglama to‘g‘risida boshlang‘ich ma’lumot oladilar. Bular to‘g‘risida ma’lumot berishning asosiy maqsadi arifmetik amallarn ing mohiyatini to'laroq ochish, shuningdek, keyingi sinflarda o'rganiladigan algebra fani uchun zaruriy tayyorgarlikni amalga oshirishidir. Lekin, algebraik misollarni yechish algebra qoida va qonuniyatlarga asoslanmasdan arifmetik qoidalarga asoslanadi. Masalan, 3+a=10 dan a qo'shiluvchini topish no’ma’lum komponentni topish qoidasi bilan yechiladi. Algebra materiallarini o'rganish algebraik ta’riflarga asoslanmaydi.

•