1,2,3-amaliy mashg’ulotlar Bankali go’sht konservalariga tegishli standartlarda xavfsizlik ko’rsatkichlarini aniqlash

Sut va sut mahsulotlarining texnik-kimyoviy nazorati
Mahsulotlarning 
nomi
xaro
rati
kis
lot
nost
qay-
nash
dar-
si
org-
k 
baxo
zich
ligi
SO
mo
mdj fos 
fato
znay
a
bosi 
mi
nam
ligi
og’ir-
ligi
1
2
3
4
5
6
7
8
9
10
11
12
Sut 3,2% Sut 2,5%
saqlash jarayonida
+
+
normalizatsiyalash 
+

---

jarayonida
to’ldirilgan 
idishlarda
+
+
+
+
+
+
+
+
paster-ya va sovutish +
quyish boshlanishida
+
+
kuyish jarayonida
+
+
+
+
Kefir 2,5%
sut normal oldin
+
+
normal jarayonida
+
paster jarayonida
+
gomogen jarayonida
+
achitishdan oldin
+
+
+
+
achitish davomida
+
+
achitishdan keyin
+
+
skvash jarayoni
+
+
etiltirish jarayoni
+
+
+
quyish boshlanishi
+
+
quyish jarayonida
+
+
+
+
+
Prostokvasha 3,2%
sut norm 
boshlanishdan oldin
+
+
normal jarayoni
+
paster va sovutish
+
gomogen jarayoni
+
zakvaskalashdan 
oldin
+
+
+
+
quyishdan oldin
+
+
+
+

---

quyish jarayonida
+
+
skvash jarayonida
+
+
skvash tugashida
+
Tvorog 9%
sut norm oldin
+
+
normal davomida
+
paster va sovugish
jarayoni
+
zakvaskada
+
+
skvash jarayoni
+
+
qayta ishlash jar
+
+
+
+
+
sovitishda
+
qadoqlashda
+
+
+
+
Smetana 20%
slivkani normal
+
+
paster va sovutish
+
+
gomogen zakvskada
+
+
sliv zakvaskalash
+
+
skvash jarayonida
+
+
etiltirish jarayoni
+
+
etiltirishda
+
+
+
quyish boshlanish
+
+
+
+
+
+
quyish davomida
+
+
+
+
+
+
Slivka 8%
separatordan oldin 
sut
+
+
+
+
sutni separator
davomida
+

---

yog’sizlantiril. sut 
separator yo’l
+
slivkani nazorati
+
+
sliv paster oldin
+
paster va sovutish
gomogenizatsiyalash
+
sliv saqlashda
+
+
+
quyish oldidan
+
+
quyish jarayonida
+
+
+
+
+
Atsidofil sut
3,2%
norm. oldin sut
+
+
normal jarayon
+
paster va sovutish
+
gomogenizatsiyalash
+
achitishdan oldin
+
+
+
+
achit skvash 
jarayoni
+
+
achitish oxirida
+
+
+
quyilish oldidan
+
+
quyilish jarayoni
+
+
+
+
Smetana 10% yog’
separatorlashdanoldi
ngi sut
+
+
+
+

---

separatorlash 
jarayonidagi sut
+
separatorlash 
jarayon.yog’sizl.sut
+
slivkalarda
+
+
sliv.paster.oldin
+
paster va sovutish 
jarayonida sliv.
+
+
+
+
+
gomogen jarayonida
+
19.20,21-amaliy mashgulot
Non mahsulotlariga tegishli tibbiy-toksikologik ko’rsatkichlarinin
Non sifatiga doir gigiyenik ko’rsatkichlar
Non 
qolipga solib
, pech o’txonasiga qo’yib, donali va tortib so-tiladigan qilib 
yopilishi mumkin. Yangi yopilgan non toza, tekis bo’ladi, yorilib ketgan va 
juda ko’tarilib chiqqan joylari bo’lmaydi. Non yuzidagi yoriqlar eni 1 sm dan 
ortiqroq bo’lib, non po’sti orqa-li bir yoki bir necha yo’nalishda o’tgan 
bo’lsa, bunday yoriqlarni yirik deb hisoblanadi. Non po’sti bir tekis, och 
jigarrang tusda bo’ladi. Bu uning yuzida non yopilayotgan paytdagi yuqori 

---

harorat ta'sirida kraxmaldan to’q rangli dekstrinlar paydo bo’hshiga bog’liq. 
Non ustki po’stining aniqligi 4 mm dan ortmashgi kerak. Uning ko’chib 
tushadigan bo’lishiga yo’l qo’yilmaydi.
Yangi non mag’zi yaxshi pishgan, qo’lga olib iylab ko’rilganida 
yopishmaydigan va nam bo’lib unnamaydigan bo’lishi kerak. Barmoq bosib 
ko’rilganidan keyin non mag’zi dastlabki shakliga kelib qoladi. Nonning xush
ta'mli bo’Ushi muhim, javdar non sal nordonroq bo’lishi, bug’doy non esa 
nordon va chuchmal bo’lmasligi kerak. Nonning yot ta'mli va mineral 
aralashmalardan tish orasida g’ijirlab turadigan bo’lishiga yo’l qo’yilmaydi. 
Yangi yopilgan bug’doy yoki javdar non xushbo’y hidli bo’ladi.
Nonning tashqi ko’rinishi va ta'mining xususiyatlari
Nonning tashqi ko’rinishi va ta'mi dastlabki xomashyo (un) si-fati hamda non
yopishdagi texnologik jarayonga bog’liq bo’ladi. Chunonchi, un noto’g’ri 
saqlab qo’yilgan (kuchh hidi bor moddalar bilan birga) yoki noqulay 
sharoitlarda saqlanayotgan bo’lsa, bu un va undan yopilgan non yot hidlarni 
(dimiqqan hid, kerosin, benzin hidi va boshq.) o’ziga olib qohshi mumkin. 
Non yopish vaqtida yax-shi tozalanmagan mineral moylar bilan moylangan 
qoliplardan foy-dalanilgan bo’lsa, bunda nonga neft mahsulotlari hidi urib 
qolishi mumkin. Xamir qorish vaqtida unni yetarlicha aralashtirmaslik 
qo’shimcha unning qorilmay qohshiga olib keladi, bunday nonda un kesak-
kesak bo’hb turadi. Un zarralari yaxshi hazm bo’lmaydi, shu-ning uchun 
qorilmay qolgan uni bor nonning oziqlik qiymati pasa-yib ketadi.
Un yaxshi iylanmaganida nonga yot aralashmalar — qop iplari va boshqalar 
o’tib qolishi mumkin. Yaxshi oshmagan xamirdan non yopilsa yoki non 
yopish vaqtida harorat haddan tashqari yuqori bo’lsa, non yuzida yirik-yirik 
yoriqlar paydo bo’lishi, non po’sti ttiag’zidan ko’chib qohshi va nonning yuzi
ancha ko’tarilib chiqishi
75
mumkin. Ana shunday nuqsonlari bor non ko’zga yoqimsiz ko’rinadi va 
saqlab qo’yilganida tez mog’or bosib qoladi, chunki yoriqlarning ichida 
mog’or paydo bo’Iishi uchun qulay sharoitlar yuzaga keladi. Non yopish 
vaqtida haroratning haddan tashqari yuqori bo’hshi yoki nonning pechkada 
turib qolishi ba'zan po’stining kuyib ketishiga olib kelishi mumkin. Past 
haroratda yopilgan yoki pechda yetariicha turg’izilmagan non, aksincha, 
oppoq bo’lib chiqadi, chunki bunday sharoitlarda uglevodlardan to’q rangli 

---

dekstrinlar hosil bo’lmay qola-di. Non yopish vaqtida harorat past bo’lsa, non
xom bo’lib chiqishi mumkin. Xomlik ko’pincha nonning pastki po’sti 
yaqinida kuzatiladi va pishmay qolgan xamir ko’rinishidagi berch non 
mag’zidan iborat bo’ladi. Non saqlab qo’yilganida nami qochib, qotib boradi.
Non-ning qotib qolishi murakkab fizik-kimyoviy o’zgarishlarga aloqador 
bo’ladi va kraxmal kolloidining eskirish jarayoni (sinerezisi) deb hisoblanadi,
bunda kraxmal bilan bog’langan suvning bir qismi kley-kovinaga o’tadi.
Bu jarayon ma'lum bir davrda qaytar bo’ladi va ba'zi sharoitlarda, masalan, 
qizdirib olinganida suvi qochib qolgan non tag’in boyagi-boyagi yangidek 
bo’lib qoladi.