1,2,3-amaliy mashg’ulotlar Bankali go’sht konservalariga tegishli standartlarda xavfsizlik ko’rsatkichlarini aniqlash

Nonning mog’or bosishi. 
Non yaxshi shamollatilmaydigan ombor-larda yoki
harorat keskin o’zgarib, non yuzi nam tortib qoladigan sharoitlarda uzoq 
saqlanadigan bo’lsa, uni mog’or bosib qoladi. Mog’or zamburug’lari non 
bag’rida rivojlanib boradi. Mog’or bos-gan non ovqatga ishlatish uchun 
yaramaydigan sifatsiz mahsulotdir. Bunday nonni uy hayvonlari, 
parrandalarga berish mumkin, xolos (veterinariya nazorati organlari bilan 
kehshib).
Nonning sifatiga doir fizik-kimyoviy ko’rsatkichlar

---

Nonning sifatliligini va oziqlik qiymatini ta'riflab beradigan aso-siy fizik-
kimyoviy ko’rsatkichlariga namligi, kislotaliligi va g’ovakligi kiradi, bu 
ko’rsatkichlar DS talablariga to’g’ri keladigan bo’lishi kerak. Non 
kislotaliligi va namligining ko’payish tomoniga o’zgarib qolishi gigiyenik 
jihatdan olganda o’rinli emas, chunki nam va or-ganik kislotalar miqdorining 
ko’payishi nonning ta'mini yomonlash-tirib, oziqlik qiymatini pasaytirib 
qo’yadi. Bundan tashqari, kislotasi ko’p nonni iste'mol qilish, me'da-ichak 
kasalliklari (gastrit va boshq.) bilan og’rib yurgan odamlarda kasallikning 
qaytalab qolishiga sabab bo’lishi mumkin.
77
Laboratoriya tekshiruvida nonning namligi quritib ko’rish yo’Ii bilan 
aniqlanadi. Har xil navdagi nonlarning namligi 43—51% ni tash-kil etadi. 
Kislotalarni aniqlash tortib olingan non namunasidan or-ganik kislotalarni 
ajratib olish va so’ngra bularni ishqor eritmasi bi-lan titrlashga asoslangan. 
Non kislotaliligi graduslarda ifodalanadi. 100 g non mag’zida bo’lgan 
kislotalarni neytrallashga sarflangan 1 N ishqor eritmasi millUitrlarining soni 
bir kislotalilik gradusi deb qabul qilinadi. Non kislotaliligi 2—12 °T dan 
ortmaydigan bo’lishi kerak. Nonning g’ovakliligi deb, 100 hajm birlikda 
olingan non mag’zidagi g’ovaklar hajmiga aytiladi. ovak-g’ovak, ya'ni 

bo’rsildoq non oson o’zlashtiriladi, chunki me'da-ichak yo’lida hazm 
shiralarini o’ziga yaxshi oladi.
Bug’doy unidan yopilgan nonlar g’ovakligi ko’proq, ya'ni bo’r-sildoq bo’lib 
chiqadi, bunday nonni tayyorlash jarayonida xamir spirtli bijg’ishga uchraydi.
Ana shunday bijg’ish vaqtida achitqi fermentlari 
uglevodlarni parchalab
, 
karbonat angidrid gazi hosii qila-di, bu gaz xamirni g’ovak-g’ovak flilib, 
unga ko’piksimon tuzilish beradi. Non yopiladigan pechkadagi ishqoriy 
harorat ta'siri ostida g’ovaklarning oqsillardan iborat devorlari ivib qoladi, 
ana shu narsa pirovard natijada nonning juda bo’rsildoq bo’lib chiqishiga olib
kela-di. Oliy nav bug’doy nonlarining g’ovakliligi 75% ga yetishi va bun-dan 
ortishi mumkin, holbuki, serkepak javdar unidan yopilgan non-ning 

---

g’ovaklihgi kamdan kam 55 % dan ortadi. Demak, nonning g’ovakliligi uning
oziqlik qiymatini oshiradigan belgidir.
12- rasm. 
Non g’ovakliligini aniqlash uchun ishlatiladigan Juravlyov
asbobi: 
1 
— novchasi; 
2 - 
non mag’zi olinadigan metall silindr;
3 — 
yog’oclrtiqini (vtulkasi).
78
Nonning g’ovakliligi Juravlyov asbobi (12- rasm) yordamida aniq-lanib, 
keyin sinash uchun olingan bir necha non mag’zi namunalari-ning massasi 
bilan hajmi hisobga olinadigan tegishli formula va jad-vallarga qarab 
hisoblab chiqilishi mumkin.