14-ma’ruza. Metallar korroziyasi. Ularning turlari reja: Metallar karroziyasi va ularning turlari

Yеr osti korroziyasi. 
Bu elektr toki ta'sirida elektrokimyoviy korroziya 
jarayonidir. 
Masalan, 
elektr temir y o'l yaqiniga joylashtirilgan yer osti 
truboprovodlarida “daydi toklar” hisobiga boradigan korroziyadir.
Relsni ulangan joylarida yaxshi kontakt bo'lmasligi relsning qarshiligini oshirishi 
va rels yaqinidagi nam yerning elektrni yaxshi o'tkazishi natijasida yer osti 
truboprovodga yaqin joylashgan rels uchastkasi katod (K), truboprovod uchastkasi 
esa anod (A) bo'ladi. Elektroliz jarayoni borib, truboprovod korroziyalanib anod 
vazifasini o'taydi. Yerda katoddan anodga, relsdan truboprovodga qarab anionlar (A) 
harakat qiladi. So'ngra elektr toki relsni qandaydir uchastkasiga qaytadi (truba 
orqali).
Endi truboprovodning biror qismi - katod (K2) rels yangi biror qismi anod (A2) 
vazifasini 
o'taydi 
va 
natijada rels 
korroziyalanadi. 
Tuproqdagi 
anionlar 
truboprovoddan relsga qarab harakat qiladi. Daydi toklar yo'nalishini sxemada 
punktir chiziq bilan ko'rsatilgan va anionlar yo'nalishiga teskaridir.
Korroziyadаn saqlanish mеtodlаri
Korroziyadan saqlanish usullaridan biri metallni korrozion muhitda izolatsiya 
qilish. Buning uchun metall yuzasi moylanadi, loklar, moylar hamda korroziyaga 
chidamli ruh va qalay bilan galvanostegiya usuli bilan qoplanadi - metallni metall 
bilan qoplashni ikki katod hamda anodli qoplashga ajratadilar.
Anodli qoplamaga temirni ruh bilan qoplash misol bo'la oladi. Bu misolda 
himoya qiluvchi metall ruh himoyalanuvchi temirdan aktivroq bo'lgani uchun 
qoplama yuzasi bo’lganda galvanik element hosil bo'ladi va bu elementda anod ruh 
yemiriladi, katod temir esa ruh to'liq yemirilib bo'lmaguncha yemirilmaydi.
Biror metall predmetni uning metalidan passivroq metall bilan qoplashga katod 
qoplama deyiladi. Bu holda qoplama yuzasi buzilganda himoyalanuvchi metall 
korroziyalanadi. Temir uchun mis, qalay, qo'rg'oshin, kumush bilan qoplash bunga 
misol bo'ladi.