2-мавзу: риск тушунчаси ва унинг турлари

Конструктив регулятив функция-риск иқтисодийривожланишникучайттирувчивақўзғатувчи омил





Деструктиврегулятив функция-кўпинчакорхоналарниўзмаблағлариданмаҳрумэтиб,уларнинг сониникамайишига олиб келади.дестабилизацияомилидир.



Керак бўлмаган оқибат ва йўқотишларни олдини олиш мақсадида риск бўйича изланишлар жараёнида, наватор бўлиш имкони орқали вужудга келади.


Рискни функциялари
Рискнинг моҳиятига берилган кўплаб таърифларнинг таҳлили риск вазиятини келтириб чиқарувчи асосий жиҳатларни ажратиб кўрсатиш имконини беради: юзага келган ҳолатнинг тасодифий хусусияти; муқобил қарорларнинг мавжудлиги; кутилажак натижанинг маълумлиги ёки аниқлаш эҳтимолининг мумкинлиги; зарарлар юзага келиш эҳтимоли; қўшимча даромад олиш эҳтимоли.
Юқоридаги рискка берилган таъриф-тавсифларнинг мазмун-моҳиятидан келиб чиқиб, риск - бу кутилиши мумкин бўлган омад ёки хатар, яъни кўзланган фойдани олиш жараёнига хос бўлган умидсизлик ёки кўп маблағларнинг йўқотилиши ва шу билан бирга ортиб кетиши эҳтимолликлари бўлиб, у қандайдир ҳолатлар, омиллар таъсирида кутиладиган фойданинг пасайиши, ортиши ёки йўқотилиш эҳтимолида намоён бўлади.
Риск корхоналар фаолиятининг барча босқичларида мавжуд бўлади, бироқ у кўпроқ кичик бизнеснинг илк босқичи учун хос бўлиб, малака етишмаслиги оқибатидаги тадбиркорлик операцияларини юритишдаги камчиликлардан келиб чиқади. Демак, кишиларнинг хоҳиш-иродасидан қатъий назар, тадбиркорлик сирларини ўрганиш натижасида мавҳумлик билан юзма-юз келишга тўғри келадики, уни олдиндан белгилаб бўлмайди. Шунинг учун тадбиркорнинг асосий вазифаси рискдан қоча билиш эмас, балки рискни сеза олиш, унинг даражасини баҳолай олиш ва унинг белгиланган чегараларидан чиқиб кетмаслик ҳисобланади.
Риск моҳияти тавсифида “мавҳумлик”, “риск” ва йўқотиш тушунчаларини фарқлаш лозим. “Мавҳумлик” - доимо амал қилади ва қарор қабул қилишнинг айрим асосий шартлари тасодифий ёки ноъмалум бўлгандагина юзага келади. “Риск” - рўй бериши мумкин бўлган кутилажак йўқотиш, бироқ унинг юзага келиши мажбурий эмас. Мавҳумликдагидан фарқли тарзда рискнинг омиллари олдиндан маълум ва ушбу ҳолат уларни баҳолай олиш ва бошқариш имконини беради.

Мавҳумлик

Риск

Йўқотиш