3-tajriba ishi.(4-soat)

1-jadval
Erning solishtirma qarshiligi

Er	ρ, (Ом∙m)
	CHegaralar	Oldi hisoblarda tavsiya etilgan kattaliklar
Qum	400-1000	700
	150-400	300
	40-150	100
Loy	8-70	40
Bog‘ eri	40	40
	10-50	20
Torf	20	20

Gorizontal erga ulagichning (tasma) qarshiligi:

(Ом)

(5)

bu erda: ℓ - erga ulagichning uzunligi, (m);
b - tasmaning qalinligi, (m);
t - qo‘yilish chuqurligi, (m);
Tasmaning ko‘ndalang kesim yuzasi 48 mm² dan, qalinligi esa 4 mm dan kam bo‘lmasligi kerak.
Erni solishtirma qarshiligi quyidagi formula bilan aniqlanadi:

(Ом∙m)

(6)

bu erda: R - o‘lchov asbobining ko‘rsatkichi, (Ом).
3. Tabiiy erda ulash qurilmalaridan foydalanishni imkoni bo‘lsa, erga ulash qurilmalariga qo‘shimcha ravishda sun’iy erga ulash qurilmasi o‘rnatilishi kerak bo‘ladi. Agar sun’iy erga ulash qurilmasidan foydalanishga imkon bo‘lmasa, bunda sun’iy erga ulash qurilmasini qarshiligi ruxsat etilgan qarshilikdan oshmasligi shart, ya’ni R_e≤R_r. Agar tabiiy va sun’iy erga ulash qurilmalari bir vaqtning o‘zida qo‘llanilsa, talab etiladigan R_e quyidagi formula bilan aniqlanadi:

(Ом)

(7)

4. Erga ulash qurilmalarini o‘lchamlari va materiallari tanlab olinadi. Tanlab olingan erga ulash qurilmalarini formulaga muvofiq, talab etiladigan qarshiligidan bittasiga yoyilish toki qarshiligi aniqlanadi.
5. Agar bitta erga ulash qurilmani qarshiligi sun’iy erga ulash qurilmaning talab etadigan qarshiligidan ko‘p bo‘lmasa (R_1sun), unda bitta sun’iy erga ulash qurilmasi olinadi va erga ulash qurilmalarini ekvivalent qarshiligi aniqlanadi. Agar (R₁>R_sun) bo‘lsa, unda bir necha parallel ulangan sun’iy erga ulash qurilmalari olinadi (2 yoki 3 formula).
6. Parallel ulangan vertikal erga ulash qurilmalarini soni quyidagicha aniqlanadi:

(8)

bu erda: - o‘zaro joylashtirishni hisobga oluvchi erga ulash qurilmalarning foydalanish koeffitsienti (taxminan tanlab olinadi). Bir qator joylashgan elektrodlar soni kontur bo‘yicha joylashgan elektrodlar soni, ular orasidagi masofa va shu masofaning elektrodlarini uzunligiga bog‘liq.
7. Vertikal elektrodlarni bir-biri bilan ulash uchun metalli tasma qo‘llaniladi. Ulanadigan tasmani yoyilib ketish tokining qarshiligi aniqlanadi. Gorizontal erga ulagichlarning qarshiligi R_G (konturning bog‘lovchi tasmasi) 5-formula orqali aniqlanadi va tasmaning foydalanish η_g koeffitsienti hisobga olinadi.

(Ом)