6-мавзу: Ахборот саводхонлиги ва ахборот маданияти Режа

"Ахборот маданияти" тушунчаси кўплаб таркибий қисмларни ўз ичига олади:

• 
  қидириш маданияти янги маълумотлар;
  
• 
  ўқиш ва ахборотни идрок этиш маданияти;
  
• 
  ҳам ахборот (компютер) технологиялари, ҳам интеллектуал нормаллаштирилган техникалар (матнларнинг аспект таҳлили, контент таҳлили, таснифлаш ва кластер таҳлили ва бошқалар) ёрдамида катта ҳажмдаги ахборотни қайта ишлаш қобилияти;
  
• 
  ҳар қандай фаолият турида шахслараро профессионал мулоқотнинг аҳамиятини тушуниш;
  
• 
  алоқа компетенсияси даражасини оширишга интилиш;
  
• 
  бошқа одамларнинг нуқтаи назари ва фикрларига бағрикенгликни тарбиялаш;
  

• 
  нафақат олишга, балки билим беришга ҳам тайёрлик;
  
• 
  бунинг учун телекоммуникация алоқа каналларидан фойдаланган ҳолда қўшма фаолият учун шериклар топиш қобилияти;
  
• 
  ўз фаолияти натижаларини, шу жумладан мақсадли аудиториянинг тайёргарлик даражасини ҳисобга олган ҳолда аниқ ва аниқ тақдим этиш қобилияти;
  
• 
  интеллектуал мулк объэктларидан фойдаланишни тартибга солувчи қоидаларни билиш.
  

1990-йилларда. АҚШ ва Ғарбий Европа мамлакатларида ахборот саводхонлигининг бир қанча тушунчалари пайдо бўлган бўлиб, бу тушунчалар инсоннинг ахборотга бўлган эҳтиёжини аниқлаш, уни самарали излаш, баҳолаш ва ундан фойдаланиш қобилияти деб тушунилади. 2002 йилда ИФЛА Бош конференцияси ва Кенгашининг 68-сессиясида Ахборот саводхонлиги бўлими ташкил этилиши эълон қилинди, унинг вазифаси турли кутубхоналар ва мамлакатларда ривожланган ахборот саводхонлиги стандартларини аниқлаш ва халқаро ахборот саводхонлигини яратиш эди.
Ахборот саводхонлиги стандарти. Ушбу стандартга мувофиқ:

• 
  ахборот саводхонлиги "аниқ бир вазифани бажариш ёки муаммони ҳал қилиш учун зарур бўлган маълумотларни тўғри аниқлаш учун зарур бўлган билим ва кўникмаларнинг мавжудлиги;
  
• 
  маълумотларни самарали излаш;
  
• 
  уни ташкил қилиш ва қайта ташкил этиш;
  
• 
  маълумотларни шарҳлаш ва таҳлил қилиш" деб тушунилади. топилган ва олинган (масалан, Интернетдан юклаб олингандан сўнг), ахборотнинг тўғрилиги ва ишончлилигини, шу жумладан, олинган маълумотлардан фойдаланишнинг ахлоқий меъёрлари ва қоидаларига мувофиқлигини баҳолаш;
  
• 
  керак бўлганда таҳлил қилиш ва шарҳлаш натижаларини бошқаларга топшириш ва тақдим этиш;
  
• 
  маълум ҳаракатларни амалга ошириш ва маълум натижаларга эришиш учун маълумотлардан кейинги фойдаланиш.
  

Ахборот саводхонлигининг бир қатор тегишли тушунчалари машҳур ва махсус адабиётларда, жумладан, компютер саводхонлиги, медиа саводхонлиги ва ахборот компетенсиясида кенг қўлланилади.