9-Мавзу: Печларнинг турлари, тузилиши ва ҳисоби. Трубали печлар, уларнинг ишлаш принципи ва тузилиши. Асосий иш кўрсаткичлари ва конструктив элементлари

Ёқилғи жиҳозлари
Нефтни қайта ишлаш заводлари трубали печларида ёқилғи сифатида суюқ нефт ёқилғиси(нефтни қайта ишлаш маҳсулотлари) ва табиий газдан фойдаланилади. Фойдаланиладиган ёқилғи турига қараб уни ёқиш учун ишлатиладиган жиҳознинг конструкцияси ва хусусиятлари танланади.
Ёқилғини ёқиш жараёнини шартли равишда бир нечта кетма-кет босқичларга ажратиш мумкин: ёқилғини дастлабки иситиш, уни пуркаш, ҳаво билан аралаштири, ҳаво-ёқилғи аралашмасини алангаланиш температурасигача иситиш ва ёқилғини буғлатиш, ёқиш.
Ёқилғини дастлабки иситиш ёқилғи идишларида, махсус иситкичларда, шунингдек бевосита форсунканинг ўзида амалга оширилади. Юқори қовушқоқликка эга ёқилғиларни иситиш алоҳида аҳамият касб этади. Иситишнинг максимал температураси иқтисодий тежамкорлик ва форсунка каналларида кокс ҳосил бўлишини олдини олиш нуқтаи назаридан келиб чиққан ҳолда белгиланади.
Ёқилғини пуркашдан мақсад, уни майин дисперс ҳолатга келтириш бўлиб ҳисобланади. Бунда ёқилғи ҳаво билан аралашиб, аралашманинг ёниши тезлашади ва тўлиқ ёниши таъминланади. Кўпгина трубали печларда суюқ ёқилғи сув буғлари билан, айрим ҳолларда эса ҳаво билан пуркалади. Буғ форсункалари конструкцияси оддий, лекин буғ сарфи юқори. (0,3-0,5кг буғ 1 кг ёқилғига).
Ҳаво форсункалари улар Вентилятор ҳосил қиладиган ҳаво оқимида ишлай оладиган ҳолларда, яъни ҳавонинг паст босимида ишлатилади. Акс ҳолда улар тежамли булмайди.
Пуркалган ёқилғи ҳаво билан аралашиш жараёнида ёки ундан кейин аралашманинг алангаланиш температурасигача иситилади. Бунда ёқилғи буғланади ва парчаланади.
Форсункадан чиқадиган гулхан ўлчами, ёқилғини юқорида келтирилган босқичлардан ўтиш тезлиги билан аниқланади. Гулхан узунлиги бирта форсункага сарфланадиган ёқилғи сарфига ҳам боғлиқ.
Газсимон ёқилғини ёқиш жараёни, суюқ ёқилғини ёнишидан фарқли равишда кам сонли босқичлардан иборат: форсункада ёки ўтхонада газ ҳаво билан аралаштирилади. Сунгра ёқилғи- ҳаво аралашмаси алангаланиш температурасигача қиздирилади. Газни ёниш сифати унинг ҳаво билан аралашиш даражасига ва қиздириш тезлигига боғлиқ.
Кўп трубали печларда газсимон ёқилғини ёқиш оддий конструкцияли газ горелкаларида амалга оширилади. Бундай горелкалар умрибоқий ва завод шароитида жуда осон тайёрланади, лекин иш кўрсаткичлари юқори эмас. Газ ёқилғисида ишлайдиган ГНФ-1М ва ГНФ-3 типидаги газ-нефт форсункалари жуда кенг тарқалган. Бундай форсункалар газ бўлмай қолганда тезда суюқ ёқилғига мослаштирилади. Ҳар иккала типдаги форсункаларда суюқ ёқилғи каналларини буғ билан тозалаш имконияти кўзда тутилган бўлиб, бу каналларни ифлосланиши ва кокс билан тиқилиб қолишининг олдини олади. 21-расмда ФГМ-4 типидаги газ-мазут форсункаси тасвирланган. У жуда паст газ босими билан ишлашга мўлжалланган.
Бу форсункада махсус уюрма ҳосил қилувчи мослама 1 бўлиб, у ҳаво оқимига айланма ҳаракат беради. Ёқилғининг ҳаво ёрдамида пуркалиши дастак 4 орқали очиладиган заслонка 3 ёрдамида ростланади. Суюқ ёқилғининг буғ-суюқлик камераси 5даги сарфи вентиль 6 ёрдамида ростлаб турилади. Форсунканинг газни ёқиш қисми айланма коллектор 9 дан иборат бўлиб, унга наконечник 10 буралган. Газнинг ёниши учун зарур бўлган ҳаво форсунка корпусида жойлашган туйнук 7 орқали берилади.