Ашуралиев Хондамирнинг

Таъсир этиш босқичида ахборот бошқариш тизимсига зарур ўзгартиришларни киритиш учун ишлатилади.
Ахборотларнинг ЭҲМ да кодланиши
ЭҲМ да операциялар бажариш учун сонлар махсус машина кодлари билан кодланади. ЭҲМ нинг арифметик мантиқий қўрилма (АМҚ) си сонларни узлуксиз айириш ва қўшиш операцияларини қисқатириш мақсадида тўғри,тўлдириш ва тескари кодлар ишлатилади.
Тўғри код. Сонларни абсолют қийматигамос келувчи белги асоси: мусбат ва манфий
А = 0,a₁,a₂,...,a_n
иккилик сонни тўғри кодлаш формуласи қўйидаги кўринишга эга:


Масалан: 1. А = +0,1101 ва 2. А = -0,10101 сонлари тўғри кодда қўйидаги кўринишга эга.

1. А = +0,1101 учун =0,1101

2. А = -0,10101 учун =1-(0,10101) = 1,10101

(1) формуладан кўриш мумкинки, ноль тўғри кодда манфий ва мусбат бўлиши мумкин:
А = +0,00...00 =0,00...00
А = -0,00... 00 = 1,00...00

Тўғри код хотира қўрилмасида сонларни сақлаш учун, киритиш ва чиқариш қўрилмаларида шунингдек, кўпайтириш амалини бажаришда қўлланилади.
Тўлдириш код. А сонини иккилик саноқтизимида тўлдириш код формуласи қўйидаги кўринишга эга:

Масалан: А=-0,101010 ;
=10+(-0,101010)=1,010110
(2) формуладан кўриниб турибдики, мусбат соннинг тўлдириш коди тўғри коднинг сон тасвири билан мос тушади.
А сонини тўлдириш коди билан тенглаштирилганда қўйидаги қоидани олиш мумкин: Манфий сонни тўлдириш кодда ёзиш учун, шу соннинг белгили разрядини ўрнига 1 сонини қўйилади, сонли разрядлар ўрнига эса 0 ўрнига 1, 1ни ўрнига 0 қўйилади ва олинган натижага кичкина разряддаги бирни қўшиш керак.