Biologiya (2). cdr

---

O
‘
ZBEKISTON RESPUBLIKASI
OLIY VA O
‘
RTA MAXSUS TA
’
LIM VAZIRLIGI
Toshkent – 2021
O‘qitish materiallar to‘plami
PEDAGOGIK INNOVATSIYALAR, KASB-HUNAR 
TA’LIM BOSHQARUV HAMDA PEDAGOG KADRLARNI
QAYTA TAYYORLASH VA ULARNI MALAKASINI
OSHIRISH INSTITUTI
V
 
HA
RU
M
A
D
Q
A
H
 
S
P
O
ED
B
 
A
I
G
M
I
O
L
'
G
A
 K
T
 
A
R
D
A
R
N
L
U
A
R
H-
N
B
 
S
M
A
A
K 
L
,
A
R
K
A
A
L
S
A
I
Y
N
I
S
I 
T
O
A
S
V
H
O
IR
N
IS
N I
H
K
I
I
N
G
S
O
T
G
T I
A
U
D
I T
E
P
Yuqumli kasalliklar va 
infeksion nazorat

---

1 
Kirish. 
Inson tug'ilganidan to umrining oxirigacha tashqi muxitning turli omillarigi duch 
keladi. Ana shunday omillardan biri mikrodunyo deb atalmish ko'pdan-ko'p turlari, 
ko'z ilg'amas mikroblar olamidir. Mikroblarning ayrim turlari inson tanasiga 
tushganida, bu xolatga befarq qarab turmaydi. Boshqa somatik kasalliklardan farqli 
o'laroq, mikroblar ta'siri natijasida kelib chikqan xastalik bemordak atrofdaga 
sog'lom odamlarga ham tarqalishi mumkin. Shu bois bu xastaliklar yuqumli 
kasalliklar deb ataladi. Yer kurrasida uchraydigan yuqumli kasalliklar g'oyat ko'p 
bo'lib, ularni turli mikroblar qo'zg'atadi. Yuqumli kasalliklarnshg insoniyat orasida 
kelib chiqishi, tarqalishi va tugatilishining o'ziga xos qonuniyatlari mavjud. 
Kuzatuvlardan ma'lum bo'lishicha, yuqumli kasaliklar butunlay yo'l bo'lib ketishi 
yaqin yillar ichida kuzatilmaydi. Zeroki, ba'zi kasalliklar tugatilayotgan bo'lsa, o'rniga 
yangilari kelib chiqadi.
 
Shu sababli yuqumli xastaliklar uzoq yillardan beri 
tibbiyotning dolzarb muammolaridan biri bo'lib qolmoqda. So‘nggi yillarda dunyo 
miqyosida tarqalgan yuqumli kasalliklar, shu bilan bir qatorda yuqumli kasalliklarni 
o‘z vaqtida aniqlash, kasallikga tashhisni to‘g‘ri qo‘yilishi va bemorlar parvarishida 
qo‘yiladigan ayrim hato va kamchiliklarga yo‘l qo`ymaslik, yuqumli kasalliklarni axoli 
orasida tarqalmasligini, oldini olish yuzasidan to‘liq ma’lumotlarni etkazish, 
kasallanganlarni parvarishi, immunoprofilaktika ishlarini o‘tkazishda o‘rta tibbiyot 
hodimlarining o‘rni va ahamiyatini muhim ekanligini e’tiborga olgan holda ushbu 
uslubiy to`plamni ishlab chiqarishni lozim deb topdik.Ushbu o`quv materiallar 
to`plami texnikum talabalarining “Yuqumli kasalliklar va infeksion nazorat” fanida
nazariy mashg`ulot uchun, bemor parvarishi, yuqumli kasalliklar bilan og‘rigan 
bemorlarda rasmiylashtiriladigan xujjatlar va o‘ta xavfli infeksiyalarda o‘tkaziladigan 
muhim chora-tadbirlar, rasmlari, test savollari, tayanch so`z va iboralar berilgan. 
Amaliyot ko`rsatayotgan hamshiralar uchun, undan keng kitobxonlar ommasi ham 
foydalanishi mumkin. Bu esa talabalar o`zlashtirilgan bilimni yanada mustahkamlash 
va o`z ustida mustaqil ishlashlari uchun imkon yaratadi. Uslubiy qo`llanma 
kamchiliklardan butunlay xoli, deya olmaymiz. Ushbu qo`llanma yuzasidan bildirilgan
fikr va muloxazalaringiz uchun oldindan rahmat.