Birinchi jahon urushidan so`ng Hindiston xalqlarining milliy ozodlik harakatlarining o`sishi Reja

Hindiston xalq ommasining “Qullik konstitutsiyasi” ga qarshi kurashi.
1935 yili ingliz imperialistlari Hindistonni boshqarish to‘g‘risida qonun chiqardilar. Bu qonun hind xalqi tomonidan “qullik konstitutsiyasi” deb ataldi, u quyidagi maqsadlarni ko‘zlardi : xind mulkdorlariga yon berish bilan ingliz imperialistlarining ijtimoiy tayanchini kengaytirish, eski tayanchlar- pomeshchiklar va knyazlarni mavqeini mustahkamlash, musulmonlar bilan induslar orasidagi ajralishni chuqurlashtirish, mustamlakachilik tartiblarining asoslarini mustahkamlash. Mulkdor sinflarga yon berib, ingliz imperialistlari saylovchilari sonini 35 mln. kishiga ko‘paytirdilar, qonun chiqarish organlari oldida javobgar bo‘lgan viloyat vazirliklarini tuzish kzzda tutildi. Amalda vinsional –viloyat organlari hakimiyatga ega emasdi, ingliz gubernatori ular tomonidan chiqarilgan hohlagan qonun hujjatiga veto qo‘ya olardi.
“Qullik konstitutsiyasi”ga qarshi ishchilar, dehqonlar mayda burjua tashkilotlari qat’iy qarshilik ko‘rsatdilar. Milliy kongres ham unga qarshi ekanligini bildirdi. Pomeshchik va knyazlar bilan bog‘langan partiyalar “Qullik konstitutsiyasi”ni qo‘llab – quvvatladilar. “Qullik konstitutsiyasi”ga qarshi harakatga Milliy Kongres boshchilik qildi. Unda bu kurashda ishchi – dehqon tashkilotlari kongres-sotsialistik partiya, kommunistlar, yoshlarni demokratik ligasi qo‘llab – quvvatladi. Ommaviy nororziliklar natijasida, 1935 yilgi konstitutsiyaning umumhindiston hokimiyat organlariga taaluqli qismi hayotga tatbiq etilmadi. “Qullik konstitutsiyasi”ga qarshi kurash , fuqorolik huquqlarini himoya qilish harakati miliy ozodlik lagerining asosiy kuchlarini birlashtirdi. Hindistonda antiimperialistik yagonafrontni tashkil topishi uchun obyektiv shart – sharoitlar vujudga keldi.
Bu vaqtda Milliy Kongresda anchagina kuchli so‘l qanot shaklandi, uning faoliyatida J. Neru katta rol o‘ynardi. So‘llar Milliy Kongresni ommaviy tarkibini kengaytirishga, uni yagona frontning tayanchiga aylantirishga intildilar.
Milliy Kongresda o‘nglar va so‘llarning kurashi urush oldi yillaridagi milliy ozodlik harakatini xarakteri va natijalariga o‘z ta’sirini ko‘rsatdi.
1937 yilda boshlangan yangi antiimperialistik harakatni ko‘tarilishi iqtisodiy krizisning boshlanishi, qullik konstitutsiyasiga qarshi kurash, shuningdek, 1937 yildagi saylovlarda antiimperialistik kuchlar g‘alabasi bilan bog‘liq edi. Unda Yevropa va osiyo mamlakatlarida avj olgan antifashistlar kurashi ham rol o‘ynadi. Keng xalq ommasi Italiyani Abissindagi agressiyasiga, Ispaniyadagi fashistlar isyoniga qarshi chiqdilar.
1938 yili Hindistonda angliya - xind xukumatini tayyorgarligiga qarshi norozilik kompaniyasi o‘tdi. Yangi iqtisodiy krizis ta’sirida ish tashlash harakatida 1937- 1939 yilgacha davom etgan ko‘tarilishi davri bo‘ldi. Yirik ish tashlashlar bengaliya va Bombeyda 1937-1938 yillarda bo‘lib o‘tdi.
Stachka kurashining avj olishi kasaba uyushmalarini sezilarli ko‘payishiga olib keldi. Bu vaqtga kelib kasaba uyushmalari a’zolari soni 600 ming kishiga yetdi. Hind ishchilari birligining mustahkamlanishi provardida ish tashlash kurashining samaradorligini oshirishga va korxona egalarini yon berishga erishish imkonini berdi.