|
O’zbekiston Respublikasi Oliy va O’rta maxsus Ta’lim vazirligi
Qarshi davlat Universiteti
Fizika-matematika fakulteti
Amaliy Matematika va Informatika yo'nalishining
Hisoblash usullari fanidan
KURS ISHI
Mavzu: Griffinning interpolyatsion kubik splayni
Bajardi: Boboyorova Shahnoza
Qabul qildi: Jabborov Oybek
MUNDARIJA
Darajasi n dan yuqori bo’lmagan shunday ko’phad qurilsinki, u berilgan (n+1) ta nuqtalarda berilgan qiymatlarni qabul qilsin. Bu masalani geometrik ta’riflash ham mumkin: darajasi dan oshmaydigan shunday ko’phad qurilsinki, uning grafigi berilgan ta nuqtalardan o’tsin. 10
2.3. Interpolyatsion kubik splayn 19
Ko’phadlar bilan yaqinlashtirish nazariyasi P.L.Chebishev, K.Vyershtrass, SH.Valle Pussen, S.N.Bernshteyn va boshqalarning ishlarida ishlab chiqilgan. 19
FOYDALANILGAN ADABIYOTLAR 26
I. Kirish:
“Inson olim bo’lishi oson, biroq yuksak ma’naviyatli inson bo’lishi qiyin”. Matematikaning ijtimoiy iqtisodiy taraqqiyotini jadallashtirish, yangi texnalogiyalarni yaratish, ishga tushurish bu esa o’z navbatida juda murakkab matematik hisob-kitob jarayoni, yuksak ma’naviyatli inson bo’lishni taqazo etadi.
“Yuksak ma’naviyat-yengilmas kuch” kitobining mohiyati, mazmuni, undagi g’oya, qarashlar, uning nazariy va amaliy ahamiyati, ya’ni jamiyatimiz ma’naviyatini asrab-avaylash, shuningdek yuksaltirish bizdek turli fan o’qituvchilari oldiga ulkan vazifalarni qo’ydi. Men matematika fan o’qituvchisi sifatida quyidagi xalq maqoli bilan fikrimni izohlayman “Qiyinidan qo’rqma, osoniga uchma”. Matematikaning imkoniyatlari juda keng va boy. U nafaqat fizika, astranomiya, ximiya, biologiya, iqtisod fanlarida, balki tibbiyot, tilshunoslik atrof-muhitni himoya qilish tabiatdagi turli-tuman qoidalarni o’rganishda ham dadillik bilan kirib kelmoqda va samara bermoqda.
Respublika ta’lim tizimidagi asosiy vazifa jahon talablariga mos keluvchi axborot texnologiyalarni o’qish jarayonida qo’llashdan iborat. O’zbekistonda ta’lim tizimini axbarotlashtirilishi xalqaro hamjamiyatda ham tan olindi.
Ta’lim tizimidagi chuqur va keng ko’lamli islohotlarning mazmuni va amalgam oshirish muddatlari O’zbekiston Respublikasining “Ta’lim to’g’risida” gi qonun va “kadrlar tayyorlash milliy dasturi” da o’z ifodasini topgan. Jumladan, “kadrlar tayyorlash milliy dasturi” da ta’kidlanganidek, kadrlar tayyorlash tizimi va mazmunini mamlakatning ijtimoiy va iqtisodiy taraqqiyoti istiqbollaridan, jamiyat ehtiyojlaridan, fan, madaniyat, texnika va texnalogiyaning zamonaviy yutuqlaridan kelib chiqqan holda qayta ko’rish lozim.
Biz erkin, demokratik jamiyat barpo etyapmiz. Bozor munosabatlari hayotimizga teran kirib bormoqda. Ma’naviyatni yuksaltirish borasida ulkan ishlar amalgam oshirilmoqda. Qisqacha aytganda, dunyoqarashimiz, hayotimiz o’zgarmoqda. Lekin taassufki, respublikamizda kadrlar tayyorlash, ta’lim tarbiya tizimida jiddiy o’zgarish ro’y bermayapti. Aslida islohotlarni mana shu sohadan boshlash kerak edi. Bu tizimdagi ishlarimiz hamon eski qolipda davom etmoqda va u hozirgi zamon talablariga mutlaqo mos emas. Shuning uchun biz bu tizimga tanqidiy nuqtai nazardan baho berishimiz, milliy dasturimizda qanday o’zgarishlarni amalgam oshirish lozimligini belgilab olishimiz kerak.
Eng muhimi, shuni anglab yetishimiz kerakki, kadrlar masalasini hal etmas ekanmiz, sayi-harakatlarimiz kutilgan natijalarni berishimiz, ma’naviyatimiz o’zgarishi qiyin kechadi. Demakki, zamonaviy ta’lim tarbiya tizimini isloh qilish, zamon talablariga mos kadrlar tayyorlash ishini yo’lga qo’yish faoliyatimizning bosh yo’nalishi bo’lmog’i darkor.
Natijada biz yoshlarimizni mustaqil fikrlashga kerakli darajada o’rgata olmadik. Maktablarni bitirib chiqqan ayrim yoshlarning mustaqil fikri yo’q . Mustaqil fikrga ega bo’lmagan odam esa har qanday olomonga ergashib ketaveradi. Masalaning eng muhim jihati aynan mana shundadir. Davlat va jamiyat kadrlar tayyorlash tizimini uzluksiz rivojlantirish va takomillashtirish kafili bo’lishi zarur. Ular yuqori malakali raqobatga qodir mutaxassislar tayyorlash bo’yicha ta’lim muassasalarining faoliyatini uyg’unlashtirish lozim.
Amaliy va nazariy masalalarning ko’pchiligi biror [a,b] oraliqda uzluksiz bo’lgan funksiyadan olingan
aniq integralni hisoblashga keltiriladi. Ammo integral hisobining asosiy formulasi
amaliyotda ko’pincha ishlatilmaydi. Chunki ko’p hollarda F(x) ni elementar funksiyalarning chekli kombinatsiyasi orqali ifodalab bo’lmaydi. Shuning uchun aniq integral uning asl qiymatiga istalgancha yaqin qiymatlarini tez va tejamli topib beradigan
ko’rinishdagi formulalarni qurish masalasi paydo bo’ladi. Bu masala paydo bo’lish aniq integralni taqribiy sonli hisoblash masalasini o’rganadi. Bu nazariya aniq intagralni istalgancha aniq va sonli hisoblash formulalarini qurish, ularni xossasini aniqlash, xatoliklarini baholash va uning tejamligini aniqlash bilan shug’ullanadi.
Do'stlaringiz bilan baham: |
