Biznesningasosiytamoyillari Boshqaruvmaqsadigaqoyiladiganasosiytalablar

5-bilet

Savollar

1.Korporativ boshqaruvtushunchasi

2.Aksiadorlik jamiyatikorporativboshqaruvninginstutsionalasoslari

3. Boshqaruvjarayoniningaxborotta’minoti.

Javoblar:

1 Korporativboshqaruvningbarchamamlakatlardagibarchaholatlargataalluqli yagona ta'rifimavjudemas. Hozirgachataklifqilinganta'riflarasosanmuassasayokimuallifga, shuningdek, mamlakatvahuquqiyan'anagabog'liq. Masalan, bozornitartibgasoluvchi organ, Qimmatliqog'ozlarbozoribo'yicha Rossiya Federal komissiyasi (FCSM) tomonidanishlabchiqilgankorporativboshqaruvta'rifikorporatsiyadirektoriyokiinstitutsional investor tomonidanberilishimumkinbo'lganta'rifdanfarqqilishimumkin.

Xalqaromoliyakorporatsiyasi (IFC) vauning “Rossiyadakorporativboshqaruv” loyihasikorporativboshqaruvni “kompaniyalarniboshqarishvanazoratqilishtuzilmalarivajarayonlari” sifatidabelgilaydi. Iqtisodiyhamkorlikvataraqqiyottashkiloti (OECD), 1999-yilda “Korporativboshqaruvtamoyillari”ninashretgan, korporativboshqaruvni “kompaniyalarboshqaruvivanazoratqilinadiganichkimexanizmlar” deb taʼriflaydi, buesakompaniyadirektorlarkengashioʻrtasidagimunosabatlartizimininazardatutadi. ,aktsiyadorlarvaboshqamanfaatdorshaxslar. Korporativboshqaruv - bukompaniyaningmaqsadlarinivaushbumaqsadlargaerishishvositalarinibelgilash, shuningdek, ushbujarayonninazoratqilishuchunishlatiladigantuzilma. Yaxshikorporativboshqaruvboshqaruvkengashivamenejerlarnikompaniyavaaktsiyadorlarmanfaatlarigamoskeladiganmaqsadlargaerishishuchuntegishlirag'batlantirishnita'minlashikerak. Bu, shuningdek, samaralimonitoringnita'minlashikerak, shubilanfirmalarniresurslardansamaraliroqfoydalanishgaundaydi.

2.Aksiyadorlarjamiyati – daromadtopishmaqsadidahissadorliktamoyiligabinoanuyushgansherikchilikjamiyati. Aksiyadorlarjamiyatiboshqasherikchilikkorxonasidanfarqliroq, muomalaga nominal qiymatikoʻrsatilganaksiyalarchiqarishvaunisotishyoʻlibilantarqatishbundayjamiyatningmoliyaviynegizinitashkiletadi. Aksiyaegalari dividend shaklidadaromadoladilar. Aksiyadorlarjamiyatiningochiqvayopiqjamiyatshaklidagikoʻrinishlaribor:

• 
  Yopiqaksiyadorlarjamiyati – aksiyaegalarimaʼlumguruh, masalan, taʼsischilarningoʻzibilancheklanadi. Aksiyalarfaqatularningoʻrtasidatarqatiladi.
  
• 
  Ochiqaksiyadorlarjamiyati – jamiyataksiyalarierkinsotiladivasotibolinadi, aksiyadorlarsonicheklanmagan, xohlaganvaaksiyaolishgapuliboryuridikyokijismoniyshaxs, shujumladan, ajnabiyshaxslaruningaʼzosiboʻlaoladi.
  

Aksiyadorlarjamiyatipulnibiryergatoʻplabbiznesgaqoʻyishuchuntuziladi. Uningtashkilotchilaritaʼsischilar deb yuritiladi. Taʼsischifirmalar, banklar, davlatvaayrimfuqarolarboʻlishimumkin. Aksiyadorlarjamiyatiningafzalligishundaki, u maydapulnitoʻplabyirikpulgaaylantirish, yaʼnikapitalboʻlaoladiganpulgaaylantirishdan, maydapuldorlarningpulini ham biznesgaqoʻyishdaniborat. Aksiyadorlarjamiyatiniboshqarishningoliyorgani – aksiyadorlarmajlisi, soʻngra – direktorlarkengashivaquyiboʻgʻini – boʻlinmalarboshqarmasidaniborat. Aksiyadorlarmajlisiaksiyadorlarjamiyati

yillikhisobotini, nizomdagioʻzgarishlarni, daromadningtaqsimlanishini, foyda-zararhisob-kitobini, taftishnatijalari, rahbarlarnisaylashmasalasinikoʻribchiqadivategishliqarorlarqabulqiladi.

3.Boshqaruvjarayonini  axborotbilantaminlash 

Axborotxabardorlik, birorhodisayokibiror kishifaoliyatihaqidaxabargaegabo’lish 

manosinibildiradi. Axborotboshqaruvtizimigaunirivojlantirishvatakomillashtirishmaqsadida 

faoltasiretishuchunzarurmalumotlaryig’indisidan iboratdir. Etarlivaaniqaxborotgaegabo’lmay 

boshqarishmumkinemas. 

İshlabchiqarishaxborotiboshqaruvchivaboshqariluvchitizimlaro’rtasidaaloqausulidir. 

Boshqaruvchitizim boshqariladigantizimdanishlabchiqarishholativauningxo’jalikfaoliyati 

to’g’risidaaxborotoladi. Boshqaruvchitizim olinganaxborotasosidaboshqariluvchitizim 

faoliyatiga baho beradi, boshqarishniyanadatakomillashtirishmaqsadidako’rsatma, farmoyishlar 

chiqarib, boshqariluvchi tizimgaijrouchunyuboradi. 

Axborotboshqaruvtizimidaalohida bo’g’inhisoblanadi. Ungaqatoro’zigaxosxususiyatlar 

mansub. Bularaxborotboshqaruviningbarchabo’g’inlarivavazifalariniqamrabolishgabog’liqdir. 

Axborot, bu — boshqaruvapparatifaoliyatining ham dastlabkinuqtasi, ham natijasi, shuningdek, 

amalgaoshirilayotganharakatlarmavjudliksharti, mustahkamlashusuli. Axborotxajmiortishi 

bilanboshqaruvaxborotiningsifatko’rsatkichlargabo’lgantalabi ham ortibboradi. 

Boshqarishjarayoniboshqaruvqarorlariniqabulqilishmaqsadidaaxborotto’plash, uzatish 

vaqaytaishlash, boshqaruvbuyruqlariko’rinishidaaxborotberishvauniijrochilargaetkazishdan 

iborat. 

Axborotningquyidagiturlarimavjud: statistik, tezkor, iqtisodiyhisob, moliya, taminot, 

kadrlarbo’yicha, texnologik, konstruktorlik, marketing, ijtimoiyvaboshqalar. 

İshlabchiqarishniboshqarishdaiqtisodiyaxborotalohidao’rinegallaydi, chunki u 

kishilarning moddiyboyliklarniishlabchiqarish, taqsimlash, ayirboshlashvaistemolqilish 

jarayonidagimnosabatlariniaks ettiradi. Shu bilanbirga fan-texnikataraqqiyotiasosidaishlab 

chiqarishrivojlanishiniaksettiruvchiilmiy-texnikaviyaxborotahamiyatini ham takidlabo’tish 

lozim.