Бозор ҳокимияти шароитида нархларнинг шаклланиш тамойиллари

shi mumkin. Shunday bo’lganda ikkinchi navli (ikkinchi guruhga

• shi mumkin. Shunday bo’lganda ikkinchi navli (ikkinchi guruhga
• mo’ljallangan) mahsulotlarni ishlab chiqarish va sotish xarajatlari
• oshib ketib chegaraning daromadlardan yuqori bo’lishi
• yuzaga keladi. 11.6-rasmga qarab mulohaza qilsak, firma yagona
• narx R o’rnatib va mahsulot sotishni iste’molchilarni yagona
• umumiy guruhiga qaratsa o’zini yaxshi his etishi mumkin. Chunki,
• aks holda, ikkinchi, hajmi kichikroq bozorga xizmat ko’rsatish-
• ning qo’shimcha xarajatlari qo’shimcha daromaddan oshib ketishi
• mumkin.
•  

Talonlar va narxdan berilgan siylovlarning iqtisodiy tahlili

• Konservalangan mahsulotlar va ularga yo’ldosh tovarlar ishlab
• chiqaruvchilar ko’pincha talonlar ham chiqarishadi. Bu talonlar
• tovarni arzonlashtirilgan narxda siylov bilan sotilishi-
• ni bildiradi. Talonlar mahsulot reklamasining bir qismi
• sifatida tarqatiladi, gazeta va jurnallarga yopishtirilgan
• holda chiqariladi yoki pochta orqali yuboriladi. Masalan, no-
• nushtaga mo’ljallangan bo’tqa talonini taqtsim etish uning narxi
• 25 tsentga past bo’lishini anglatadi. Firmalar nima sababdan
• shunday talonlarni chiqaradilar? Nima uchun tovar narxini
• osongina tushirib, shu asnoda talonlar chop etish va tarqatish-
• dan ketadigan pulni tejab qolsa bo’lmaydimi?
• Talonlar narxlarni diversifikatsiyalash vositasi sifatida
• xizmat kdladilar.
•  

Tadqiqotlar ko’rsatishicha hamma iste’molchilarning faqat

• Tadqiqotlar ko’rsatishicha hamma iste’molchilarning faqat
• 20 — 30% talonlarni kesib olib, ularni sak^ar va ishlatar
• ekanlar. Bu iste’molchilar talonlarga e’tibor bermaydigan-
• larga qaraganda narx o’zgarishini sezgirlik bilan qabul eti-
• shar ekan. Ularning narxga bog’liq talabi o’zgaruvchanroq, re-
• zervlangan narxi pastroq bo’lar ekan. Demak bo’tqa kontsentra-
• tini chiqaruvchi kompaniya talonlarni chiqara borib o’zining
• xaridorlarini ikki guruhga bo’lishi mumkin va mazmunan narxga
• sezgir bo’lgan xaridorlariga undan siylov berishlari mumkin
• ekan. Siylov berish programmalari ham shunday qiladi.
•