Buxoro muhandislik-texnologiya instituti buxoro davlat universiteti

Frustrasiya (lotincha - aldanish, haddan tashqari kutish, xafa bo’lish). Maqsadga erishishga xalaqit beradigan sabablar ostida paydo bo’lgan holat. Odam tajang, jahldor bo’ladi. Oqibatda odam nevroz kasaliga duchor bo’ladi.
Eng oddiy emotsiyalar asosida shartsiz reflekslar, miya po’stlog’i ostida ro’y beradigan jarayonlar yotadi. Lekin miya po’stlog’i ostida ro’y beradigan jarayonlarni miya katta yarim sharlari po’stlog’ining ishi bilan nazorat qilib turiladi. Katta yarim sharlar po’stlog’idagi shartli reflekslar, muvaqqat aloqalar tizimlari ancha murakkab his-tuyg’ularning fiziologik asosidir.
His-tuyg’ularning paydo bo’lishiga dinamik (kuchli), stereotip (qattiq) katta ahamiyatga ega. I.P. Pavlov to’qnashuvlar, qo’zg’alish va tormozlanish jarayonlarining turtkilari yoqimsiz kechinmalarning sababi bo’ladi deb hisoblagan. emotsional holatda pustloq ostining, xususan, ko’rish bo’rtmasi deb ataluvchi organning faoliyati ham bir muncha rol o’ynaydi. Katta yarim sharlar po’stlog’i tomonidan nazorat qilinadigan qo’zg’alishlar o’sha joydan boshlanadi. His-tuyg’ularning biror maqsadni ko’zlashi va pritsipialliligiga shuningdek ularning ta’sirchanligi kishining so’zi bilan ishi bir bo’lgan barkamol shaxsga aylantiriladi. Ko’p narsani boshidan kechirsa ham, lekin passiv bo’lib qoladigan o’z tuyg’ulariga muvofiq ravishda harakat qilish uchun hech bir chora-tadbir ko’rmaydigan kishilarni esa sentimental kishilar deb ataydilar. Odamning ko’proq uchrab turadigan psixik holatlariga qarab, jahldor, quvnoq, ma’yus kishilarga ajratish mumkin. Ma’naviy his-tuyg’ular shaxsni jiddiy xarakterlab beradi. Agar ular kishini muayyan ijobiy harakatlarga undaydigan bo’lsa, bu hol shaxsning yuksak ma’naviy darajaga ega ekanligidan dalolat beradi. Qarama-qarshi his-tuyg’ularning kishilarga g’arazgo’ylik va hatto nafrat bilan qarash, rangi sovuqlikning kishini toshyurak, shafqatsiz o’zidan boshqani sevmaydigan befarq shaxsiyatparastga aylantiradi. Nafrat tuyg’usi Vatan dushmanlariga , tekinxo’rlarga qaratilgan bo’lsa bu boshqa gap.
O’zining emotsiyalarini boshqara bilish kishi hayotida katta ahamiyatga egadir. O’zining his-tuyg’ularini yaxshi bosib tura oladigan shaxs mayda, tuban kishini ezadigan kechinmalardan ancha yuqori turadi va chinakamiga baxtiyor bo’ladi.