Дераза кондиционерларининг вазифаси; Дераза кондиционерларининг тузилиши ва ишлаш принципи; Дераза кондиционерларининг хисобий тахлили

Маъруза режаси:

1. 
   Сув таъминоти тизимларида энергия тежамкорлиги;
   
2. 
   Сув таъминоти тизимларида сув тежамкорлиги;
   
3. 
   Совуқ ва иссиқ сув таъминоти.
   

Биноларнинг сув таъминоти тизимларида энергия ресурсларнинг ва сувнинг исроф бўлишига амалдаги сув босимнинг ҳисобий қийматдан юқори бўлиши ва бирикмаларнинг нозичлиги натижасида сувнинг сизиб чиқиб кетиши асосий сабаблар бўлмоқда.

Бу сабаларни бартараф қилиш учун қуйидаги тадбирларни кўриш керак бўлади:

• 
  тезлиги ростланадиган насос агрегатни ёки ўзгарувчан режимда ишлайдиган 2-3 насосларни ўрнатиб сув ўтказгичнинг киришларидаги сувнинг босимни стабиллаш (шаҳар сув тармоқларида одатда босим ҳисобийдан юқори бўлади);
  
• 
  иссиқ ва совуқ сув стоякларининг тармоқланиш жойларида хонадонлар учун босим ростлагичларни ўрнатиб, бинонинг ички тизимларидаги сув босимини ростлаш, қаватлар сони 17 дан юқори бўлган биноларда эса бундан ташқари сув таъминотининг зоналари бўйича ростлагичлар ўрнатиш;
  
• 
  иситиш асбобларидаги сизиб сувнинг чиқишини йўқотиш учун замонавий сув тежовчи сантехарматурларни ўрнатиш (масалан, керамик ўчириб-ёқиш тугунлар);
  
• 
  сув сарфини ўлчовчи асбобларни ўрнатиш, яъни амалдаги меъёрий хужжатларга мос равишда хонадонларда сув ҳисоблагичларни ўрнатиш.
  

Хўжалик-ичимлик сув таъминоти тизимида бинонинг энг паст қисмига ўрнатиладиган сантехасбобдаги гидростатик босим 40 м сув устунидан кўп бўлмаслиги керак, мавжуд бино учун лойиҳаланган ҳолда эса бу кўрсаткич 60 м сув устунидан юқори бўлмаслиги керак.
Иссиқлик ҳимояси юқори даражада бўлган биноларда иссиқ сув таъминоти учун сарф бўладиган иссиқликнинг улуши, умумий иссиқлик истеъмоли балансида йиллик уйни иситиш учун сарф бўладиган иссиқликка тенглашиб қолади. Шу билан бирга иссиқ сув таъминоти учун сарф бўладиган солиштирма иссиқлик (хоналарнинг умумий майдонининг ҳар 1 м² тўғри келувчи) Россияда Ғарбий Европадаги мамлакатлардагига нисбатан деярли 4 марта кўпдир. Бунинг сабаби хонадонларнинг нисбатан жуда зич жойлашиши (ўртача Ғарбий Европадагига нисбатан ўртача 2 марта зич) билан изоҳланса, иккинчи томондан иссиқ сувнинг катта миқдорда исроф бўлиши тизимнинг бошқарилмаслиги ва индивидул (хонадонларда) сув таъминоти ҳисобининг йўқлигидир.
Кўпгина ҳолларда иссиқ сув таъминоти тизимида сувнинг бир текис циркуляцияси таъминланмайди, шунинг учун узоқда жойлашган сув стоякларига совиган сув келади. Бу ўз навбатида истеъмолчиларнинг ортиқча сувни оқизиб юборишга олиб келади (иссиқ сувнинг керакли ҳароратли даражага келиши учун).
Маълумки, совуқ ва иссиқ сув таъминотида уларнинг босими ягона насос қурилмаси билан ҳосил қилинади. Иссиқ сув таъминоти тизимидаги босим исрофи совуқ сув таъминоти тизимидагидан юқори бўлиши (сув иситикичларнинг қўшимча қаршилиги ҳисобига) сабабли циркуляцион насосни циркуляцион-босим кўтарувчи қилиб ўзгартириш ва қайтиш қувур ўтказгичга ўрнатиш (иккинчи поғонали иситкичгача ёки ундан кейин) таклиф қилинмоқда (5.1 – расм). Циркуляцион режимда насос қабул қилинган сув тақсимоти сарфини бузмаган ҳолда циркуляцион режимда ишлайди, сув йиғишда у циркуляцион-босим кўтарувчи насос бўлиб ишлайди ва ўзи ҳосил қилган босим билан иситкичлар ва қувур ўтказгичларнинг оширилган қаршиликларини компенсация қилиб тизимдаги босимни оширади. Умум қабул қилинган схемага қараганда бундай ечим умум насос қурилмасининг ҳисобий босимини камайишига олиб келади (хўжалик насосларининг) ва ишлатиш вақтини камайтиради. Ишлаш вақтининг камайиши, шаҳар сув ўтказгичларида даврий равишда босимнинг камайиб туришини ҳисобга олган ҳолда насос қурилмасининг тезлигини ўзгартириб, ростланувчи сарф зарурлигини англатади

совуқ сув тармоғига уланади
5.1 – расм. Иссиқ сув таъминоти тизимидаги циркуляцион-босим оширувчи насоснинг уланиш схемаси: 1 – умумй насос қурилмаси (хўжалик насоси); 2 ва 3 – 1- ва 2- бочқич қиздиргичлар; 4 – циркуляцион-босим оширувчи насос; 5 – қайтиш клапани; 6 – кашак-улагич; 7 – термометрлар; 8 – задвижка; 9 – манометр

Қайд қилиш лозимки, иссиқ сув таъминотининг шахта ёки очиқ ваннали хоналардан ўтган стояклари учун иссиқлик изоляцисини қўллаш энергия ресурс истеъмолини иқтисод қилишга олиб келади. Бунда иссиқлик исрофи камайиши билан бирга керакли бўлган циркуляцион сув сарфининг камайиши ҳисобига циркуляцион насос истеъмол қилаётган электр энергия сарфи ҳам камаяди.