Dinamikadan asosiy formulalar

10-VARIANT


1. Biror diametrli po‘lat sim 4400 N taranglik kuchiga chidash bera oladi. Agar bu simga 400 kg yuk osilgan bo‘lsa, sim uzilib ketmasligi uchun yukni qanday maksimal tezlanish bilan yuqoriga ko‘tarish mumkin?
Javob:a=1,25 m/s².
2.Yo‘lovchilar bilan birga liftning massasi 800 kg. Lift osilgan trosning tarangligi: 1) 1200 N va 2) 600 N bo‘lsa, lift qanday tezlanish bilan va qanday yo‘nalishda harakat qiladi?
Javob: 1) a=4,9 m/s² (lift ko‘tariladi); 2) a=2,45 m/s² (lift pastga tushadi).
3.500 t massali poyezd tormozlanganda tekis sekinlanuvchan harakat qilib, 1min davomida tezligini 40 km/soat dan 28 km/soat gacha kamaytirgan. Tormozlanish kuchi topilsin.
Javob:F=27,7 kN.
4. Massasi 20 t bo‘lgan vagon 54 km/soat boshlang‘ich tezlik bilan harakat qiladi. Agar vagon: 1) 1min 40 s, 2) 10 s, 3)1 s ichida to‘xtasa, vagonga ta’sir qiluvchi o‘rtacha kuch topilsin.
Javob: 1) F_o‘rt=3 kN; 2) F_o‘rt=30 kN; 3) F_o‘rt=300 kN.
5. Massasi 500 t bo‘lgan poyezd parovozning tortishi to‘xtalgach, 9,8∙10⁴ N ishqalanish kuchi ta’siri ostida 1 min dan keyin to‘xtaydi. Poyezd qanday tezlik bilan harakatlangan?
Javob: υ₀=11,75 m/s.
11-VARIANT
1. 20 t massali vagon 0,3 m/s² o‘zgarmas tezlanish bilan harakat qiladi. Vagonning boshlang‘ich tezligi 54 km/soat. 1) Vagonga qanday tormozlash kuchi ta’sir qilgan? 2) Vagon qancha vaqtdan keyin to‘xtaydi? 3) Vagon to‘xtaguncha qancha masofani bosib o‘tadi?
Javob: 1) F=6 kN; 2) 50 s dan keyin; 3) s=375 m.
2. υ=600 m/s tezlik bilan uchayotgan m=4,65·10^-26 kg massali molekula idish devoriga tik uriladi va tezligini yo‘qotmasdan devordan elastik qaytadi. Urilish vaqtida idish devori olgan kuch impulsi topilsin.
Javob: FΔt=5,6·10^-23 N·s.
3.υ = 600 m/s tezlik bilan uchayotgan m=4,65·10^-26 kg massali molekula idish devoriga normalga nisbatan 60⁰ burchak ostida uriladi va shunday burchak ostida tezligini yo‘qotmasdan elastik qaytadi. Urilish vaqtida idish devori olgan kuch impulsi topilsin.
Javob: FΔt=2,8·10^-23 N·s.
4.Yuqoriga ko‘tarilayotgan samolyot h=5 km balandlikda υ=360 km/soat tezlikka erishadi. Samolyotning ko‘tarilishida og‘irlik kuchiga qarshi bajarilgan ish, uning tezligini oshirishga sarf bo‘lgan ishdan necha marta katta?
Javob: 10 marta.
5.Harakatdagi 2 kg massali jismning: 1) tezligini 2 m/s dan 5 m/s gacha oshirish uchun, 2) boshlang‘ich tezligi 8 m/s bo‘lganda uni to‘xtatish uchun qanday ish bajarish kerak?
Javob: 1) A₁=21,0 J; 2) A₂=64,0 J.