O`zbekiston Respublikasi Markaziy banki yuridik shaxs hisoblanadi va u
davlatning mutlaq mulkidir.
Markaziy
bankning
bosh
maqsadi milliy
valutaning
barqarorligini
ta'minlashdan iborat.
Markaziy bankning asosiy vazifalari bo`lib quyidagilar hisoblanadi:
monetar siyosatni hamda valutani tartibga solish sohasidagi siyosatni
shakllantirish, qabul qilish va
amalga oshirish;
O`zbekiston Respublikasida hisob-kitoblarning samarali tizimini tashkil etish va
ta'minlash;
banklar, kredit uyushmalari va garovxonalar faoliyatini litsenziyalash hamda
tartibga solish, banklar, kredit uyushmalari va garovxonalarni nazorat qilish,
qimmatbaho qog`ozlar blankalari ishlab chiqarishni litsenziyalash;
O`zbekiston Respublikasining rasmiy oltin-valuta rezervlarini, kelishuvga binoan
hukumat rezervlarini qo`shgan holda, saqlash va
tasarruf etish;
davlat budjetining kassa ijrosini Moliya vazirligi bilan birgalikda tashkil etish.
Shuningdek, O`zbekiston Respublikasi Markaziy banki O`zbekiston
Respublikasi hukumatining bankiri, maslahatchisi va fiskal agenti (xazina vakili)
sifatida ish tutadi. Markaziy bank hukumatga Markaziy bankning vazifalariga hamda
vakolatlariga daxldor barcha muhim masalalar bo`yicha maslahat beradi.
Markaziy bank har yili hukumatga iqtisodiy va moliyaviy masalalar,
shuningdek monetar va valuta siyosati bo`yicha davlat budjetini tayyorlashga doir
tavsiyalarni o`z ichiga olgan ma'ruzani taqdim etadi.
Markaziy bank moliya-bank tizimi barqarorligini saqlab turish, omonatchilar
va kreditorlarning manfaatlari himoya qilinishini ta'minlash maqsadida banklar,
kredit uyushmalari va garovxonalar faoliyatini tartibga soladi hamda nazorat qiladi.
Markaziy bank banklar va kredit uyushmalarini ro`yxatga oladi, shuningdek
bank operatsiyalarini amalga oshirish huquqini beruvchi litsenziyalar beradi, kredit
uyushmalari, garovxonalar faoliyatini va qimmatbaho qog`ozlar blankalari ishlab
chiqarishni litsenziyalaydi. Banklar va kredit uyushmalarini ro`yxatga olish,
shuningdek banklar, kredit uyushmalari va garovxonalarga litsenziyalar berish
Markaziy bank tomonidan belgilangan tartibda amalga oshiriladi. Qimmatbaho
qog`ozlar blankalarini ishlab chiqarishga litsenziyalar berish qonun hujjatlarida
belgilangan tartibda amalga oshiriladi.
Banklar va kredit uyushmalarini ro`yxatga olish, shuningdek banklar,
garovxonalarga hamda qimmatbaho qog`ozlar blankalari ishlab chiqarishga
litsenziyalar berish haq evaziga amalga oshiriladi. Markaziy bank Banklarni davlat
ro`yxatiga olish daftari, kredit uyushmalari, garovxonalarga hamda qimmatbaho
qog`ozlar blankalari ishlab chiqarishga berilgan litsenziyalar reyestrini yuritadi.
Markaziy bank:
bank operatsiyalarini amalga oshirish, buxgalteriya hisobi va bank statistika
hisobotini yuritish, yillik hisobotlar tuzish yuzasidan banklar uchun majburiy bo`lgan
qoidalarni; moliyaviy operatsiyalarni amalga oshirish, buxgalteriya hisobi va
hisobotini yuritish yuzasidan kredit uyushmalari uchun majburiy bo`lgan qoidalarni;
faoliyat va operatsiyalarni amalga oshirish yuzasidan garovxonalar uchun majburiy
bo`lgan qoidalarni belgilaydi.
Markaziy bank O`zbekiston Respublikasi Oliy Majlisiga hisob beradi, Oliy
Majlis:
O`zbekiston Respublikasi Prezidentining taqdimiga ko`ra Markaziy bank
Raisini tayinlaydi va lavozimidan ozod etadi;
yillik hisobotni, shuningdek auditorning xulosasini ko`rib chiqadi.
Markaziy bank pul-kredit sohasidagi mavjud vaziyat va monetar siyosatning
asosiy yo`nalishlari to`g`risida har yili matbuotda ma'ruza e'lon qiladi.
Markaziy bankning oliy organi uning Boshqaruvidir. Boshqaruv Markaziy
bank siyosati va faoliyatining asosiy yo`nalishlarini belgilab beradi, boshqaradi.
Boshqaruvning majlislari oyiga kamida bir marta o`tkazib turiladi. Boshqaruvning
to`xtami qaror shaklida qabul qilinadi.
Markaziy bank Rais tomonidan boshqariladi.
Rais: Markaziy bank va uning Boshqaruvi faoliyatiga rahbarlik qiladi,
bankning fondlarini tasarruf etadi va Markaziy bank zimmasiga yuklatilgan vazifalar
bajarilishi uchun javobgar bo`ladi; Markaziy bank faoliyati masalalarini hal qiladi,
qonunga binoan Boshqaruv vakolatiga kiritilgan masalalar bundan mustasno;
Boshqaruv qarorlarini imzolaydi, buyruqlar va farmoyishlar chiqaradi; Markaziy
bank faoliyati va joriy operatsiyalarini operativ tarzda boshqaradi; Oliy Majlisda,
hukumatda, vazirliklar va idoralarda, sudlarda, banklar va muassasalarda, xalqaro va
chet el tashkilotlarida bank faoliyatiga doir barcha masalalar bo`yicha Markaziy bank
nomidan ish ko`radi; ayrim masalalarni hal qilishni o`zining o`rinbosarlariga,
markaziy apparat tarkibiy bo`linmalarining rahbarlariga, hududiy muassasalarning
rahbarlariga topshiradi.
Markaziy bank Raisining vakolat muddati - besh yil. Markaziy bank Raisi
bo`lmagan paytda uning vazifalarini o`rinbosarlaridan biri bajaradi.
Markaziy bank:
moliyaviy yordam ko`rsatish bilan shug`ullanishga;
tijorat faoliyati bilan shug`ullanishga;
O`zbekiston Respublikasi Xalq bankining, shuningdek Markaziy bank faoliyat
yuritishini ta'minlovchi korxonalar va tashkilotlarning kapitallarida ishtirok etishini
istisno etganda, banklar va boshqa yuridik shaxslarning kapitallarida qatnashishga
haqli emas.
Markaziy bank yagona markazlashtirilgan boshqaruv tizimidir. Markaziy
bankning Qoraqalpog`iston Respublikasida, viloyatlarda va Toshkent shahrida
yuridik shaxs maqomiga ega bo`lmagan bosh boshqarmalar faoliyat ko`rsatadi.
Markaziy bank va uning muassasalari soliqlar, yig`imlar, bojlar va boshqa
to`lovlardan ozod qilinadi.
Do'stlaringiz bilan baham: 
