Gidrometallurgik usul Kumush ajratib olish Po‘lat ajratib olish

Gidrometallurgik usul

Bu usul bo‘yicha, yanchilgan ruda yoki boyitmani avtoklavda 7·10 Pa ortiqcha bosim ostida ammiak bilan qayta ishlandi. Mis, nikel va kobalt kompleks ammiak tuzlari shaklida eritmaga o‘tadi.

NiS + 2O₂ + n NH₃ = Ni (NH₃)_n SO₄.
(4.6)

Avtoklavdagi harorat 77–80 °C tashkil qiladi. Boyitmadagi oltingugurt S₂O₃2–_{, S}3^O62–, va SO₄2–, shakllarga oksidlanadi, temir esa sulfat yoki gidrooksid turida cho‘kmaga o‘tadi. Filtrlangan eritma qaynatiladi va mis cho‘ktiriladi:Cu²⁺ + 2S₂O₃2– = CuS + SO₄2– + S + SO₂. (4.7)Undan keyin nikel va kobalti bor eritma avtoklavda vodorod bilan qayta ishlanib, metallar erkin holatda olinadi. Jarayonning texnologik sharoitlari: bosim 15 · 10 Pa, harorati 175–225 °C. Oldin nikel cho‘kadi:

(NH₃) SO₄ + H₂ = Ni + (NH₄)₂SO₄.

Eritma filtrlangandan keyin xuddi shunday kobalt ham cho‘kmaga o‘tqaziladi. Mahsulot kukun shaklda bo‘lib, tarkibida 98,6 % CO va 0,14 % Ni bo‘ladi. Gidrometallurgik usul bilan 20–25 % nikel olinadi.

Oltin ajratib olish

Kimyoviy inertligi tufayli oltin rudalarda, asosan, tug‘ma metal holida uchraydi. Sof oltin zarralarining kimyoviy tarkibi keng chegarada o‘zgarib turadi, lekin hamisha miqdor jihatdan oltin ustun turadi. Sof oltinda tipik qo‘shimchalar – kumush, mis, temir, oz miqdorda margimush, tellur, selen va boshqa elementlar uchraydi. Sof metall zarralaridagi oltinning miqdori 75–90 %, undan tashqari kumush 1–10 %, temir va mis 1 foizgacha. Kimyoviy birikma hisoblanuvchi oltinning minerallaridan biri telluridlardir. Oltin telluridlarda quyidagi birikmalar holatida uchraydi: AuAgTe₄ – silvinit; AuAgTe₂ – krennerit; Au₃AgTe₂ – pettsit. Oltinning asosiy minerallari va ulardagi oltinning miqdori 4.1-jadvalda keltirilgan:

4.1-jadval