Ijodiy metod va badiiy uslub


Romantizm ijodiy metodining shakllanishida romantik tafakkur tipining roli



Download 21,85 Kb.
bet6/9
Sana30.12.2021
Hajmi21,85 Kb.
#93516
1   2   3   4   5   6   7   8   9
Bog'liq
7-mavzu

Romantizm ijodiy metodining shakllanishida romantik tafakkur tipining roli. Romantizm ijodiy metodi juda murakkab hodisa bo‘lib, u XVIII asr oxiri, XIX asr boshida Evropa, Amerika adabiyotida paydo bo‘ldi va  o‘zidan avval adabiyot bilan estetikada hukmronlik qilgan klassitsizmga qarshi kurashda  shakllandi va rivoj topdi. Romantizmning asosiy xususiyatlari,  kurtak holida bo‘lsa ham, adabyuiyot va san’at tarixining avvalgi bosqichlarida ro‘yobga keldi hamda romantik ijodiy metod sifatida adabiyotda hukmron bo‘lib qolgan yangi ijodiy metodga asos soldi.

         Avval aytilganidek, romantik badiiy tafakkur tipining bosh xususiyati – yozuvchi yoki san’atkorning o‘z atrofidagi voqelikdan qanoatlanmay, boshqa hayotni, real voqelikdan yuqoriroq va “tozaroq” voqelikni qo‘msash, izlash va uni topolmaslik natijasida real voqelikni tasvirlashdan yuz o‘girib, orzu qilingan voqelikni tasvirlashga yoki bor voqelikni atayin pardozlab tasvirlashga intilishdan iboratdir. Bunday hodisa insoniyat tarixining deyarli hamma bosqichlaridagi adabiyot va san’at asarlariga u yoki bu darajada xosdir. Chunki romantizm “inson ruhiga hamma xalqlarda va hamma zamonlarda umumiy bo‘lgan hodisadir” (Belinskiy). Bu romantik tafakkur tipi  san’at va adabiyotda klassitsizm, simvolizm, realizm kabi oqim va metodlardan avval paydo bo‘lgandir. Romantik tafakkur elementlari yoki an’analari antik adabiyot (qadim yunon va rim adabiyoti)da va feodal davr adabiyotida juda kuchli edi. Masalan, Esxilning “Prometey”, Safoklning “Shoh edip” va Evripidning “Elena” tragediyalarida voqelik romantik ruhda ideallashtirib ko‘rsatilgani antik adabiyot mutaxassislari tomonidan qayd etilgandir. Antik poeziya ham romantizm ruhida bo‘lib, ayniqsa, unda xotin-qizlar obrazi juda ideallashtirib ko‘rsatiladi.

         Romantik badiiy tafakkur tipining namunalarini Sharq xalqlarining qadimiy adabiyotida ham uchratish mumkin. Masalan, “Qutadg‘u bilig” dostoni (XI asr) qahramonlari ideallashtirib tasvirlangan kishilardir. Romantik tafakkur tipining Sharqda juda erta taraqqiy topgani Gegel tomonidan uning “Estetika” asarida qayd etilgandir. Bu hol Sharqning bir qancha xalqlari (masalan, forsiy va turkiy tilda gaplashuvchi xalqlar) adabiyotida romantizm ijodiy metodining o‘rta asrlardayoq hukmron metod bo‘lib qolishiga sabab bo‘ladi.

         XIX asrning 30-40-yillarida G‘arbiy Evropada romantizmning adabiyotdagi hukmronlik o‘rnini taraqqiy topgan realizm egalladi. Romantizm realistik adabiyotning elementlaridan biri sifatida hozirgacha yashab kelmoqda.

        


Download 21,85 Kb.

Do'stlaringiz bilan baham:
1   2   3   4   5   6   7   8   9




Ma'lumotlar bazasi mualliflik huquqi bilan himoyalangan ©www.hozir.org 2024
ma'muriyatiga murojaat qiling

kiriting | ro'yxatdan o'tish
    Bosh sahifa
юртда тантана
Боғда битган
Бугун юртда
Эшитганлар жилманглар
Эшитмадим деманглар
битган бодомлар
Yangiariq tumani
qitish marakazi
Raqamli texnologiyalar
ilishida muhokamadan
tasdiqqa tavsiya
tavsiya etilgan
iqtisodiyot kafedrasi
steiermarkischen landesregierung
asarlaringizni yuboring
o'zingizning asarlaringizni
Iltimos faqat
faqat o'zingizning
steierm rkischen
landesregierung fachabteilung
rkischen landesregierung
hamshira loyihasi
loyihasi mavsum
faolyatining oqibatlari
asosiy adabiyotlar
fakulteti ahborot
ahborot havfsizligi
havfsizligi kafedrasi
fanidan bo’yicha
fakulteti iqtisodiyot
boshqaruv fakulteti
chiqarishda boshqaruv
ishlab chiqarishda
iqtisodiyot fakultet
multiservis tarmoqlari
fanidan asosiy
Uzbek fanidan
mavzulari potok
asosidagi multiservis
'aliyyil a'ziym
billahil 'aliyyil
illaa billahil
quvvata illaa
falah' deganida
Kompyuter savodxonligi
bo’yicha mustaqil
'alal falah'
Hayya 'alal
'alas soloh
Hayya 'alas
mavsum boyicha


yuklab olish