Kimyo texnologiya

O‘ZBEKISTON RESPUBLIKASI

OLIY VA O‘RTA MAXSUS TA’LIM VAZIRLIGI
FARG’ONA POLITEXNIKA INSTITUTI

“KIMYO TEXNOLOGIYA” FAKULTETI

“KIMYO TEXNOLOGIYASI” KAFEDRASI

“SODA TEXNOLOGIYASI” fanidan

O‘QUV QO‘LLANMA

Farg‘ona - 2013
O‘ZBEKISTON RESPUBLIKASI

OLIY VA O‘RTA MAXSUS TA’LIM VAZIRLIGI
FARG‘ONA POLITEXNIKA INSTITUTI

“KIMYO TEXNOLOGIYA” FAKULTETI

“KIMYO TEXNOLOGIYASI” KAFEDRASI

“SODA TEXNOLOGIYASI” fanidan

O’QUV QO’LLANMA

Institut uslubiy kengashi

yig‘ilishida ko‘rib

chiqildi va tasdiqlandi

Majlis bayoni №_______

«____» _________ 2013 y.

Farg‘ona - 2013

Tuzuvchi: D.T. Kodirova, C.R. Mirsalimova, Sh.Sh. Xamdamova

5320400-Kimyoviy texnologiyasi yo‘nalishi bo‘yicha ta’lim olayotgan talabalar uchun o‘quv qo‘llanma sifatida tavsiya etilgan.

Ushbu o`quv qo`llanma M.E. Pozinning “Noorganik moddalar texnologiyasi bo‘yicha hisoblari” darsligining “Soda texnologiyasi” bo‘limini asosida tayorlangan.

O`quv qo`llanmada kalsinirlangan soda, kaustik soda ishlab chiqarishni asosiy texnologik jarayonlarni hisoblari keltirilgan.

Ushbu o‘quv qo‘llanmadan oliy o`quv yurtlarining kimyo-texnologiya ta`lim yo‘nalishi bakalavr va magistr bosqichlariida taxsil oluvchi talabalari uchun “Soda texnologiyasi” fanidan amaliy mashg`ulotlar jarayonida qo`llanma sifatida foydalanishlari mumkin.

Taqrizchilar: I.G`. Mamirov

SO‘Z BOSHI
Ma`lumki, texnologik hisoblar jarayonlarini fizik-kimyoviy printsiplariga asoslangan bo‘lib, ularni miqdoriy interpretatsiyasiga olib keladi.

Ular reaksiyasi natijalari hisobini jarayonlar tezligini, ishlab chiqarish rejimini, jixozlar o‘lchami va sonini aniqlashni, hamda hom-ashyo, materiallar, energiya resurslari va boshqa ishlab chiqarish sarflarini o‘z ichiga oladi.

Bunday hisoblardan bir qismini masalan reaksiyalar nazariy muvozanatini, tipik apparatlar hisobini talabalar umumtexnik tayyorgarlik jarayonida fizik-kimyo kursini o‘rganishdi, kimyoviy texnika jihozlarini jarayonlari bajariladi.

Shuning uchun mazkur qo`llanmaning asosiy mazmuni- ishlab chiqarish jarayonlari va ularning alohida elementlari moddiy va issiqlik balansi xisoblari, hamda tipik kimyoviy apparatlarga taalluqli bo`lmagan ba`zi ishlab chiqarish apparatlari hisoblaridan iborat.

Hisoblar amaldagi noorganik moddalar texnologiyasi kursi dasturiga asosan tuzilgan bo‘lib, uning asosiy bo‘limlarini ya`ni,kal`sinirlangan va kaustik soda ishlab chiqarishni o`z ichiga oladi.

MUNDARIJA

Kalsinirlangan soda …………………………………… Umumiy tushunchalar ..............................................................	7
Kalsinirlangan soda ishlab chiqarishning prinsipial sxemasi ......................................................................................................	9
Namakob (tuz eritmasi) ni tozalash............................................	10
Namakobni ammoniylash...................................................................	14
Issiqlik sarfi......................................................................................	25
Ammoniylangan namakob (tuz eritmasi) ni karbonlash va natriy bikarbonatni filtrlash.........................................................................	26
Natriy bikarbonatni kalsiylash ..........................................................	35
Distillash (ammiak regeneratsiya)......................................................	42
Uglerod (IV) oksidi va oxak olish. (Bo‘r yoki oxaktoshni kuydirish)...................……………………………………………………	56 66
Ishlab chqarishning ferrit usuli…………………………………………….. Ishlab chiqarishning oxakli usuli………………………………………......
Adabiyotlar.....................................................................................................	86